Gaziantep University Journal of Aintab Researches

Abstract

Kadim Türk devletlerinden bu yana hükümdarlar etraflarında şairlerin bulunması geleneğinden dolayı yönetim merkezleri, dışarıda kalan bölgelere nazaran edebî yönde daha fazla gelişme kat etmiştir. Hakanlar etrafında ozanların bulundurulması geleneği, Osmanlı döneminde de devam etmiştir. Padişah huzurunda tertip edilen şuara meclislerindeki istişare ve rekabetler neticesinde klasik şiir, payitahtta hayli gelişme göstermiştir. Bu meclislerden mahrum kalan, İstanbul dışı yani taşra olarak adlandırılan bölgelerdeki şairler de payitahttakilere nazaran daha az itibar görmüşlerdir. Öyle ki birçoğu tezkirelerde dahi kendisine yer bulamamış, kimisi de mahlas kargaşasından ötürü –aynı mahlası kullanan- büyük şairler karşısında eriyip gitmiştir. Aile kütüphanesinde divanları itinayla saklanmış olan şairler, yok olmaktan bir nebze de olsa kurtulmuştur. Ayıntâblı Şâkir Efendi de bu şairlerden bir tanesidir. XIX. yüzyılın Antep’inde yaşamış olan Ayıntâblı Şâkir Efendi’nin hayatıyla ilgili kesin bilgiler bulunmamaktadır. Şairin hayatı Divanı’ndan yola çıkılarak aydınlatılmaya çalışılmıştır. Şâkir’in Divanı dışında bir de Gencine-i Güftar adlı Türkçe-Arapça-Farsça manzum sözlüğü bulunmaktadır. Ayıntâblı Şâkir, özellikle kaside ve tarihlerinde dönemin Antep’inin sosyal hayatına dair önemli bilgiler vermiştir. Şâkir Divanı’na bakıldığında hemen ilk bakışta şairin, Fuzûlî hayranlığı göze çarpmaktadır. Fuzûlî’nin çağını aşkın derecede büyük bir şair olmasının yanı sıra Şâkir üzerindeki asıl etkisinin Kerbela, ehl-i beyt sevgisi gibi müşterek muhtevalardan kaynaklandığını söylemek de yanlış olmayacaktır. İleri düzeyde bir şair olan Fuzûlî’de tasavvufun derin bir sembol dünyasıyla verilmesine karşın Şâkir’in şiirlerinde söylemek istediklerini doğrudan söyleyen bir mutasavvıf edası sezilmektedir. Coşkun bir mutasavvıf olan Şâkir, umumiyetle gazellerinde Fuzûlî’nin söylemine yakın bir söylem geliştirmeye gayret etmiştir. Bu çalışmanın amacı Ayıntâblı Şâkir ve Divanı'nın tanıtımını yaparak “unut” redifli gazelleri bağlamında divanındaki Fuzûlî etkisini ortaya koymaktır.