Abstract
Devlet kelimesi, yüksek mevki makam, nimet, servet ve saman devlete nail olmak, müstakil idare olunan hükümet ve ülke anlamlarına gelir. İnsan toplumsal bir varlıktır, toplumsallaşmanın da ancak devletleşmeyle olacağından dolayı, insanın devletli bir varlık olması gerekir. Öyleyse devlet, insanın varoluşundan itibaren en önemli meselesidir. İnsan tek kişi olarak güç bakımında zayıftır, teşkilatlandığı zaman çok güçlü hale gelir.
İnsanlık tarihi boyunca insanlar, toplu halde yaşamışlar ve toplu halde yaşayınca da kendilerinin daha rahat daha huzurlu yaşayabilmeleri için bir teşkilata ihtiyaç duymuştur. Platon’dan, Thomas Hobbes’a kadar; Farabi’den, İbn. Haldun’a kadar bütün düşünürler, toplu halde yaşayan insanların en başta mutlu olmalarını düşünmüşlerdir. İnsanın mutluluğu için ne gerekiyorsa her şey düşünülmüştür. En başta devletin yöneticisi olmak üzere, bütün halkın eğitimine önem verilmiştir. Yöneticinin ve diğer devlet adamlarının liyakatli olmaları ve bütün herkes için adaletli davranmaları tavsiye edilmiştir. Platon’dan İbn Haldun’a bütün düşünürlerde yönetici için adalet en önde gelen özelliktir. Devlet için adalet, liyakat, bilgelik, affedicilik, mutluluk, tasarruf, savurganlık gibi özellikler en gerekli unsurlardır.
Devletin sorunları, onun kuruluşuyla başlamıştır. Bunlar nelerdir, devleti kim yönetmelidir? Yöneticinin görevleri, hakları, süresi gibi sorular ilk çağlardan itibaren var olan sorunlardır. Yöneticinin yaptığı hatalar, onun diğerlerinden fazla imkâna sahip olması, başkalarının da yönetime talip olması, yönetimde hanedanlık sisteminin hâkim olması, hanedanlıkta liyakatin ön planda olmaması gibi sorunlar hep olagelmiştir. Bugün devletleri, küreselleşen ve kurumsallaşan dünyada nasıl bir gelecek bekliyor, sömürgeci bir anlayış mı yoksa adalet ve ahlak ilkelerine dayalı bir anlayış mı?
Bu çalışmada, Lütfi Paşa, Asafnâme; Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme; Gelibolulu Mustafa Âlî, Nushatü’s-Selatin; Kemal Paşazade, Tevarih-i Al-i Osman, 9. Defter; Hoca Sadettin Efendi, Tâcü’t Tevârih; Şükrî-i Bitlisi, Selim-nâme; İdris-i Bitlisî, Heşt Bihişt gibi, 16. yüzyıl aydınlarına göre, devletin temel ilkeleri, ihtiyaçları, yöneticinin özellikleri gibi, Türk devlet felsefesinin özelliklerini incelemeye çalışacağız.
Keywords
Supporting Institution
YOK
Project Number
YOK
Thanks
YOK
References
- Aristoteles, (1993). Politika. (Türkçesi: Mete Tunçay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Bayoğlu, E. (2012). Platon ve Aristoteles’in devlet anlayışlarının karşılaştırılması. Erzurum: Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Birsin, M. (2004). Mâverdî’nin devlet anlayışı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Celâl-zâde Mustafa, (1997). Selim-nâme. (Haz: Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Davutoğlu, A. (1994), Devlet. TDVİA, İstanbul: C.9, s.234-240.
- Doğan, H. (2020), “Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda Türk Devlet geleneğinin rolü”, Türkistan’dan Anadolu’ya tarihin izinde, Prof. Dr. Mehmet Alpargu’ya armağan, (Ed. Zeynep İskefiyeli-Muhammed Bilal Çelik), C. 2, s. 795-804, Ankara: Nobel Yayınları.
- Fendoğlu, H. T. (1993). Aristoteles’in devlet felsefesi ve önceki anayasa hukukumuz, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 6, ss129-155.
- Gelibolulu Mustafa Âlî, (2015). Nushatü’s- Selâtîn. (Haz: Faris Çerçi). İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- Gökberk, M. (2012). "Hegel'in devlet felsefesi". Chicago: Felsefe Arkivi 1.
- Hobbes, T. (2016). Leviathan. (Çev: Semih Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Hoca Sadettin Efendi, (1279). Tacü’t- Tevarih. İstanbul: Tabhane-i Amire.
- İdris-i Bitlisî, (2008). Heşt Bihişt. (Hazırlayanlar: Mehmet Karataş-Selim Kaya-Yaşar Baş). I-II, Ankara: Bitlis Eğitim ve Tanıtma Vakfı Yayınları.
- Karaböcek, C. (2004). Hegel’de devlet ve akıl ilişkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Kılıç, R. (2000). Celal-zade mustafa’nın “selim-name” adlı eserinde devlet felsefesi siyaset ve idare anlayışı. Bilge Dergisi, S. 24, ss. 85-88.
- Lütfi Paşa, (3516). Âsafnâme. Milli Ktp. 06Mil Yz A.
- Platon, (1999). Devlet. (Çev: Eyüboğlu, Sahattin- Cimcoz, M. Ali). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Sala, Bedir, (2012). Mutlu insanların mutlu kenti: El Medinetül Fazıla. İDEALKENT, C. 3, Sayı: 5, 226-232.
- Sarı, M. (1982). El Mevarid Arapça Türkçe Lugat. İstanbul: Bahar Yayınları.
- Şemsettin Sami. (1317). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: İkdam Matbaası.
- Şükrî-i Bitlisi, (1995), Selim- Nâme. (Yayınlayanlar: Ahmet Uğur, Mustafa Çuhadar, Ahmet Gül). İstanbul: Isis Yayıncılık. Taş, Yağmur, (2022), Aristoteles ve farabi’de devlet felsefesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Uğur, A. (1985), The reign of sultan selim ı in the ligt of the selim-name literature, Klaus Schwarz Verlag, Berlin.
- Topaloğlu, B., Karaman, H., (1980), Yeni Kamus, Elif Ofset Tesisleri, İstanbul.
Abstract
The word "state" means to have a high position, blessing, wealth and chaff, to have an independent government and country. Man is a social being, and since socialization can only be achieved through statehood, man must be a state entity. So the state is the most important issue since the existence of man.
Throughout the history of humanity, people have lived in groups, and when they lived together, an organization was needed so that they could live more comfortably and peacefully. From Plato to Thomas Hobbes; Farabi, Ibn. Until Haldun, all thinkers thought that people living in groups should be happy in the first place. Everything necessary for human happiness has been considered. The education of all people, especially the administrator of the state, was given importance. It is recommended that the ruler and other statesmen be of merit and act fairly for all. From Plato to Ibn Khaldun, justice is the foremost feature for the ruler in all thinkers. For the state, attributes such as justice, merit, wisdom, forgiveness, happiness, thrift, and extravagance are the most necessary elements.
The problems of the state started with its establishment. What are they, who should rule the state? Questions such as the duties, rights and duration of the manager are the problems that have existed since the first ages. There have always been problems such as the mistakes made by the ruler, his having more opportunities in others, the fact that others aspired to rule, the dominance of the dynasty system in the administration, and the lack of merit in the dynasty. What kind of future awaits states today in a globalizing and institutionalized world, a colonial understanding or an understanding based on the principles of justice and morality?
In this study, Lütfi Pasha, Asafnâme; Celâl-zâde Mustafa, Selim-name; Mustafa Âlî from Gallipoli, Nushatü's-Selatin; Kemal Pashazade, Tevarih-i Al-i Osman, 9th Notebook; Hodja Sadettin Efendi, Tacü't Tevarih. According to 16th century intellectuals such as Şükrî-i Bitlisi, Selim-nâme, İdris-i Bitlisî, Selim-name, we will try to examine the characteristics of Turkish state philosophy, such as the basic principles of the state, its needs, and the characteristics of the ruler.
Project Number
YOK
References
- Aristoteles, (1993). Politika. (Türkçesi: Mete Tunçay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Bayoğlu, E. (2012). Platon ve Aristoteles’in devlet anlayışlarının karşılaştırılması. Erzurum: Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Birsin, M. (2004). Mâverdî’nin devlet anlayışı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Celâl-zâde Mustafa, (1997). Selim-nâme. (Haz: Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Davutoğlu, A. (1994), Devlet. TDVİA, İstanbul: C.9, s.234-240.
- Doğan, H. (2020), “Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda Türk Devlet geleneğinin rolü”, Türkistan’dan Anadolu’ya tarihin izinde, Prof. Dr. Mehmet Alpargu’ya armağan, (Ed. Zeynep İskefiyeli-Muhammed Bilal Çelik), C. 2, s. 795-804, Ankara: Nobel Yayınları.
- Fendoğlu, H. T. (1993). Aristoteles’in devlet felsefesi ve önceki anayasa hukukumuz, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 6, ss129-155.
- Gelibolulu Mustafa Âlî, (2015). Nushatü’s- Selâtîn. (Haz: Faris Çerçi). İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- Gökberk, M. (2012). "Hegel'in devlet felsefesi". Chicago: Felsefe Arkivi 1.
- Hobbes, T. (2016). Leviathan. (Çev: Semih Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Hoca Sadettin Efendi, (1279). Tacü’t- Tevarih. İstanbul: Tabhane-i Amire.
- İdris-i Bitlisî, (2008). Heşt Bihişt. (Hazırlayanlar: Mehmet Karataş-Selim Kaya-Yaşar Baş). I-II, Ankara: Bitlis Eğitim ve Tanıtma Vakfı Yayınları.
- Karaböcek, C. (2004). Hegel’de devlet ve akıl ilişkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Kılıç, R. (2000). Celal-zade mustafa’nın “selim-name” adlı eserinde devlet felsefesi siyaset ve idare anlayışı. Bilge Dergisi, S. 24, ss. 85-88.
- Lütfi Paşa, (3516). Âsafnâme. Milli Ktp. 06Mil Yz A.
- Platon, (1999). Devlet. (Çev: Eyüboğlu, Sahattin- Cimcoz, M. Ali). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Sala, Bedir, (2012). Mutlu insanların mutlu kenti: El Medinetül Fazıla. İDEALKENT, C. 3, Sayı: 5, 226-232.
- Sarı, M. (1982). El Mevarid Arapça Türkçe Lugat. İstanbul: Bahar Yayınları.
- Şemsettin Sami. (1317). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: İkdam Matbaası.
- Şükrî-i Bitlisi, (1995), Selim- Nâme. (Yayınlayanlar: Ahmet Uğur, Mustafa Çuhadar, Ahmet Gül). İstanbul: Isis Yayıncılık. Taş, Yağmur, (2022), Aristoteles ve farabi’de devlet felsefesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Uğur, A. (1985), The reign of sultan selim ı in the ligt of the selim-name literature, Klaus Schwarz Verlag, Berlin.
- Topaloğlu, B., Karaman, H., (1980), Yeni Kamus, Elif Ofset Tesisleri, İstanbul.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Project Number | YOK |
| Publication Date | December 30, 2023 |
| Submission Date | July 12, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 Issue: 12 |
- Article Files
“Journal of Social and Cultural Studies” (J-SCS) is published in Turkish and English. “Journal of Social and Cultural Studies” (J-SCS) is published only in electronic form through its website and adopts open access policy. The journal is published twice a year, in June and December. No fees are charged for publications, no fees are paid to the editors, the editorial board and the referees and their owners. It is accepted that the authors who submit articles to the contact address for publication in the journal should read and acknowledge this copyright statement.
“Journal of Social and Cultural Studies” is open to the work of all researchers who have the title “PhD” or “PhD student”. It is not obligatory that the second, third and fourth authors of the article have the title “PhD” or “PhD student”. An article should has been written by max. four authors. The articles prepared in accordance with the writing rules are presented to the referee for review after they have passed the editorial review. The reviewer may ask for a correction to the article, directly refuse or accept it. For the articles declined as a result of the reviewer evaluation, a second reviewer may be requested by the author, If the editors’ board finds that the request is appropriate, the article will be sent to a second reviewer.
The articles previously published in another publication or in the evaluation stage by another publication are not accepted into “Journal of Social and Cultural Studies” publication process. All the ethical and legal responsibilities related to the published articles belong to the authors.