Kalemname

Abstract

Halep’te doğan yazarımızın asıl adı Mustafa’dır. Devlet hizmetine girince yaygın olan Nâimâ mahlası verilmiştir. Babası ve dedesi devlet görevinde bulunmuş, önemli şahsiyetlerindendir. Eğitimini Halep’te tamamlayan Nâimâ, 1680’ te İstanbul’a gitmiş, Sâray-ı Atik baltacıları ocağına girmiştir. Daha sonra 1686 veya 1687 yılında Dîvan-ı Hümâyûn kâtipleri arası¬na girmiştir. Mustafa Naîmâ Efendi, dürüst ve açık fikirli bir şahsiyete sahipti. Bu tavrı zaman zaman aleyhine olmuştur. Bazı devlet adamları tarafından gözden düşürülerek daha alt memuriyetlere indirilmiştir. Mustafa Nâimâ Efendi, 13. Yüzyıldaki ilk Osmanlı vak’anüvisi olmuş, asıl adı ‘’Ravzatü’l-Hüseyn fî Hulâsati Ahbâri’l-Hâfikayn’’ olan eseriyle birçok yönden diğer Osmanlı tarih yazıcılarından ayrılmaktadır. Osmanlı kronikleri genel olarak Allah’a hamd ü senâ, Hz. Peygamber’e salât u selâm, dönemin hükümdarını medh ü sena ve dua ile başlar. Daha sonra müellif kendini tanıtır ve eserinin adını verir. Ardından eserini niçin yazdığını belirtir ki bu genelde “sebeb-i telif” kaydı olarak bilinir. Eserlerinin içinde ayet, hadis ve şiirleri gerek gördükleri yerlerde konuya uygun bir şekilde yerleştirmişlerdir. Osmanlı tarih yazarları, Kur’an Kerim’den ve Hadis-i Şeriflerden geçmişle ilgili haberleri, tarihî olaylarla anlatımlarını yeni bir bakışla ele alarak onlardan, sonraki nesiller için ibret verici ve yönlendirici sonuçlar çıkarmışlardır. Mustafa Naîmâ Efendi de eserinde diğer tarih yazarları gibi, savaş sebebini kuvvetlendirmek, sebebi dini zemine oturtmak, savaşı meşrulaştırmak ve dini temele dayandırmak, askere cesaret vermek, savaşa teşvik etmek, anlattığı konuyu açıklamak, manayı desteklemek, bazen de konuyu zenginleştirmek amacıyla ayet ve hadisleri kullanmıştır. Ayetleri ve hadisleri kullanırken ayetin tamamını değil de, konuyla ilgili olana kısmını eserine almıştır.