Öz
When examining an individual, multidisciplinary approach has been encouraged recently in both research and practice. Apart from the physical aspect, the requirement of psychological and social investigation of the individual reveals the importance of biopsychosocial. Particularly in chronic diseases, enhancing both mental and physical wellbeing of a patient positively affect the compliance and it plays a significant role in maintaining a quality life. Like other chronic diseases, thalassemia has negative physical consequences that can seriously affect patients' lives, also it can cause negative psychological outcomes. An individual diagnosed with thalassemia has requirements that decrease the chances to maintain quality life such as surgical treatment, injection and blood draw which should be continuously repeated throughout life. Nevertheless, the patient’s compliance can increase the chances of maintaining a quality life. In this case study, the compliance of a 45-year-old woman with thalassemia (major) who was born when there was not sufficient information about thalassemia will be examined from her birth. This case of the patient who managed to maintain quality life was aimed to examine in the context of compliance suggested by health psychology. By implementing prevention programs, the rate of patients with thalassaemia has considerably decreased in several countries. Further research is needed to develop strategies that can improve compliance in patients with thalassemia.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Okyayuz ÜH. Sağlık psikolojisi.Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013a, pp.1-15.2. Ogden J. Health Psychology. Buckingham: Open University Press. 2007.3. Okyayuz ÜH. Süreğen (kronik) bir hastalık olarak kanser. Edited by Okyayuz, ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013b, pp. 179-201.4. Öztürk MO. Özerk Benlik, Kul Benlik. “Biat” Toplumunun Ruhsal Kökenleri. İstanbul: Okyanus Us Yayıncılık, 2012.5. Ekşi A. Çocukta Ölüm Algısı ve Terminal Dönemde Hasta Çocuk. Edited by Ekşi A. Ben Hasta Değilim. Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikosoyal Yönü İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 1999;pp. 476-498.6. Er M. Çocuk, hastalık, anne- babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2006; 49: 155-168.7. Bahar A. Ölüm sürecinde olan hasta: terminal bakım ve hospis. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2007; 2: 147-1588. Işıl Ö ve Karaca S. Ölüm yaklaşırken yaşananlar ve söylenebilecekler: Bir gözden geçirme. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2009; 2: 82-87.9. Yolbaş İ, Şen V, Balık H, Kelekçi S, Haspolat K, Uluca Ü ve Tan İ. Diyabetik ketoasidoz ve talasemi majorlu bir yenidoğan: Nadir bir olgu, Dicle Tıp Derg 2012; 39: 142-144. 10. Jain M, Bagul AS ve Porwal A. Psychosocial problems in thalassemic adolescents and young adults. Chronicles of Young Scientists, 2013; 1: 21-23.11. Coifman KG, Ross GS, Kleinert D ve Giardina P. Negative affect differentiation and adherence during treatment for thalassemia. Int J Behav Med2012; 21: 160-168.12. Cappellini A, Cohen J, Porter A, Taher A ve Viprakasit V. Guidelines for the management of transfusion dependent thalassaemia (TDT). Kıbrıs: Lefkoşa, 2014; pp. 210-223. 13. Kargar NM, Borhani F, Rabari DE ve Sabzavari S. The effect of family-centered empowerment model on the mothers’ knowledge and attitudes about thalassemia disorder. Iran J Pediatr 2011;1: 98-103. 14. Mostafa S ve Elaziz M. Factors affecting compliance plan of thalassemic children and their mothers in outpatient clinic at Zagazig University Hospitals, Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 2014; 4: 42-52.15. Bakhshipour B, Panahiyan S, Hasanzadeh R ve Tamaddoni A. Relationship between personality traits and happiniess in patients with thalassemia. Zahedan J Res Med Sci 2014; 16: 28-32.16. Zengin O, Saltık S, Duysak Y, Soyturk G, Orbay E ve Tekin O. Kanserli çocuğa sahip ailelerin aşama yaklaşımına göre gösterdikleri tepkiler. DÜ Sağlık Bil Enst Derg 2012; 2: 1-4.17. Majid S ve Abidi M. Qaulity of life and coping styles of care-givers of patientssuffering from thalassemia major. International Journal of Medicine Pharmaceulitical Sciences 2013; 3: 41-48.18. Şahin D. Sosyal destek ve sağlık. Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013; pp.81-101.19. Şahin D. Sosyal destek ve sağlık. Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1999; pp.79-106.
Öz
Son zamanlarda sağlıkla ilgili alanlarda bireyi incelerken hem araştırma hem uygulamada multidisipliner yaklaşım teşvik edilmektedir. Sağlık alanında bireyin bedensel boyutu dışında ruhsal ve sosyal boyutlarda da incelenmesi gerekliliği biyopsikososyal modelin önemini ortaya koymuştur. Özellikle kronik hastalıklarda hastanın hem fiziksel hem de psikolojik açıdan iyileştirilebilmesi, hastanın hastalık ile olan uyumlu olumlu düzeyde etkileyebilmekte ve aynı zamanda kaliteli bir yaşam sürdürebilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Tüm kronik hastalıklar gibi, talasemi de hastaların hayatını ciddi şekilde etkileyen fiziksel olumsuz sonuçlar doğururken aynı zamanda psikolojik açıdan da olumsuz etkilenmelerine sebep olabilmektedir. Talesemi tanısı alan bir bireyin, yaşamı boyunca tekrarlamak zorunda olduğu enjeksiyon gereksinimleri, kan alımları ve cerrahi tedaviler gibi ihtiyaçları kaliteli bir yaşam sürme şansını azaltmaktadır. Bununla birlikte hastanın, hastalıkla olan uyumu kaliteli bir yaşam sürme şansını artırabilir. Bu olgu sunumunda talasemi ile ilgili yeterli bilginin olmadığı zamanda dünyaya gelmiş olan 45 yaşındaki talasemi (majör) hastası bir kadının, doğumdan itibaren hastalık ile olan uyumuna yer verilecektir. Kaliteli bir yaşam sürebilmeyi başaran bu olgunun, sağlık psikolojisinin önerdiği hastalık ile olan uyumluluk temelinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Birçok ülke de önleme programları uygulanmasıyla talasemili hasta oranı oldukça düşmüştür. Bu hastaların tedaviye uyumlarını artırabilecek stratejilerin geliştirilebilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Okyayuz ÜH. Sağlık psikolojisi.Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013a, pp.1-15.2. Ogden J. Health Psychology. Buckingham: Open University Press. 2007.3. Okyayuz ÜH. Süreğen (kronik) bir hastalık olarak kanser. Edited by Okyayuz, ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013b, pp. 179-201.4. Öztürk MO. Özerk Benlik, Kul Benlik. “Biat” Toplumunun Ruhsal Kökenleri. İstanbul: Okyanus Us Yayıncılık, 2012.5. Ekşi A. Çocukta Ölüm Algısı ve Terminal Dönemde Hasta Çocuk. Edited by Ekşi A. Ben Hasta Değilim. Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikosoyal Yönü İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 1999;pp. 476-498.6. Er M. Çocuk, hastalık, anne- babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2006; 49: 155-168.7. Bahar A. Ölüm sürecinde olan hasta: terminal bakım ve hospis. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2007; 2: 147-1588. Işıl Ö ve Karaca S. Ölüm yaklaşırken yaşananlar ve söylenebilecekler: Bir gözden geçirme. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2009; 2: 82-87.9. Yolbaş İ, Şen V, Balık H, Kelekçi S, Haspolat K, Uluca Ü ve Tan İ. Diyabetik ketoasidoz ve talasemi majorlu bir yenidoğan: Nadir bir olgu, Dicle Tıp Derg 2012; 39: 142-144. 10. Jain M, Bagul AS ve Porwal A. Psychosocial problems in thalassemic adolescents and young adults. Chronicles of Young Scientists, 2013; 1: 21-23.11. Coifman KG, Ross GS, Kleinert D ve Giardina P. Negative affect differentiation and adherence during treatment for thalassemia. Int J Behav Med2012; 21: 160-168.12. Cappellini A, Cohen J, Porter A, Taher A ve Viprakasit V. Guidelines for the management of transfusion dependent thalassaemia (TDT). Kıbrıs: Lefkoşa, 2014; pp. 210-223. 13. Kargar NM, Borhani F, Rabari DE ve Sabzavari S. The effect of family-centered empowerment model on the mothers’ knowledge and attitudes about thalassemia disorder. Iran J Pediatr 2011;1: 98-103. 14. Mostafa S ve Elaziz M. Factors affecting compliance plan of thalassemic children and their mothers in outpatient clinic at Zagazig University Hospitals, Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 2014; 4: 42-52.15. Bakhshipour B, Panahiyan S, Hasanzadeh R ve Tamaddoni A. Relationship between personality traits and happiniess in patients with thalassemia. Zahedan J Res Med Sci 2014; 16: 28-32.16. Zengin O, Saltık S, Duysak Y, Soyturk G, Orbay E ve Tekin O. Kanserli çocuğa sahip ailelerin aşama yaklaşımına göre gösterdikleri tepkiler. DÜ Sağlık Bil Enst Derg 2012; 2: 1-4.17. Majid S ve Abidi M. Qaulity of life and coping styles of care-givers of patientssuffering from thalassemia major. International Journal of Medicine Pharmaceulitical Sciences 2013; 3: 41-48.18. Şahin D. Sosyal destek ve sağlık. Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013; pp.81-101.19. Şahin D. Sosyal destek ve sağlık. Edited by Okyayuz ÜH. Sağlık Psikolojisi Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1999; pp.79-106.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Olgu Sunumu |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2020 |
| Kabul Tarihi | 1 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 45 Sayı: 1 |
