Öz
Rational drug use harms both health and economy. This study aims to evaluate the rational drug use awareness of undergraduate students studying in two faculties where future health professionals are trained. The study was carried out with 449 undergraduate students studying at Karadeniz Technical University (KTU) Faculty of Health Sciences and Faculty of Pharmacy. As a data collection tool, the “Consciousness Scale Towards Rational Drug Use (CRDU) in Adults” developed by Aktas and Selvi and the descriptive information form consisting of 6 questions were used. SPSS 23 program was used for data analysis. Of the 449 students participating in the study, 193 (43%) are pursuing bachelor’s degrees in Nursing, 160 (35.6%) in Pharmacy, and 96 (21.4%) in Health Management. It was determined that the student’s awareness of rational drug use was x̃=4.19 / s=0.44. It is thought that the students participating in the study had a relatively good level of awareness of the study findings that discussed in the literature. However, in the correct drug awareness dimension, it is seen that there are inadequacies in the fact that the drug recommendations from non-physician health personnel can also be taken into account.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1.Sezer, Z. : Akılcı İlaç Kullanımı ve Farmakoekonomi, Türkiye Klinikleri Aile Hekimliği-Özel Konular 2017, 8(3), 224-230.
- 2.Kalkınma Planı 11 : T.C. Cumhurbaşkanlığı. On Birinci 5 Yıllık Kalkınma Planı, 2019
- 3.Aydın, B., Gelal, A. : Akılcı İlaç Kullanımı: Yaygınlaştırılması ve Tıp Eğitiminin Rolü, DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2012, 16(1), 57-63.
- 4.Ambwani, S., Mathur, A.K. : Rational Drug Use, Health Administrator 2006, 19(1), 5-7.
- 5.Hogerzeil, H. V., Ross-Degnan, D., Laing, R. O., Ofori-Adjei, D., Santoso, B., Chowdhury, A. A., ... & Massele, A. Y. : Field Tests for Rational Drug Use In Twelve Developing Countries, The Lancet 1993, 342(8884), 1408-1410.
- 6.Burki, M. R., Shakeel, S., Hayat, S., Khan, A. H., Iqbal, M. S., Khan, J. : Evaluation of Knowledge, Attitude and Practices of University Students Towards Rational Use of Medicines, Medical Science 2020, 24(106), 4425-4437.
- 7. Aktaş, H., Selvi, H. : Erişkinlerde Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019, 12(3), 439-447.
- 8.Şemin, S. : “Sosyal ve Ekonomik Yönleriyle İlaç”, Türk Tabipleri Birliği,Ankara (1998).
- 9.SGK: “Sosyal Güvenlik Kurumu. Topluma Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı”, SGK Yayın No: 93, Ankara (2013)
- 10.TEB Annual : “Türk Eczacıları Birliği Sağlık İlaç ve Eczacılık İstatistikleri Yıllığı 2018”, Ankara (2018)
- 11.Akıcı, A., Uğurlu, M. Ü., Gönüllü, N., Oktay, Ş., & Kalaça, S. : Pratisyen Hekimlerin Akılcı Ilaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi Sted, 2002, 11(7), 253-257.
- 12.Vançelik, S., Çalıkoğlu, O., Güraksın, A., Beyhun, E. : Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı Ilaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 2006 (2), 65-76.
- 13.Khori, V., Changizi, S., Biuckians, E., Keshtkar, A., Alizadeh, A. M., Mohaghgheghi, A. M., Rabie, M. R. : Relationship Between Consultation Length and Rational Prescribing of Drugs in Gorgan City, Islamic Republic of Iran, EMHJ-Eastern Mediterranean Health Journal 2012, 18(5), 480-486.
- 14.Hocaoğlu, N., Güven, H., Gidener, S., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., Gelal, A. : Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Akılcı Ilaç Kullanım Becerileri Üzerine Akılcı Ilaç Kullanım Kursunun Kısa Dönem Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2011, 25(1), 15-24.
- 15.TCSB Annual: “T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018”, Ankara (2019)
- 16.Turkrating Report : “Turk Rating Sektör Raporları: Türkiye İlaç Sektörü Mayıs,2020”, Available from: http://turkrating.com/files/uploads/ilac-sektoru-mayis-2020-6870.pdf (Access date: 25 December 2020)
- 17.Pınar, N. : Ülkemizde İlaç Harcamaları, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012, 19(1), 59-65.
- 18.Tabachnick, B.G., Fidell, L.S., “Using Multivariate Statistics”, Boston, Pearson Press, (2013), Volume 6
- 19.Kılıç, S. : Cronbach'ın Alfa Güvenirlik Katsayısı, Journal of Mood Disorders 2016, 6(1), 47-48.
- 20.Özyiğit, F., Arıkan, İ. : Kütahya İlinde Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları, Bozok Tıp Dergisi 2015, 5(1), 47-52.
- 21.Kartal, S.E., Gündoğar, H.S. : Üniversite Öğrencilerinin Akılcı Ilaç Kullanımı Hakkındaki Görüşleri, Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 2017, 1(1), 25-34.
- 22.Şantaş, F., Demirgil, B. : Akılcı Ilaç Kullanımına Ilişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi 2017, 5(1), 35-48.
- 23.Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., Kuğu, E. : Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları, FNJN Florence Nightingale Journal of Nursing 2019, 27(2), 143-156.
- 24.Soysal, A., Şahin, E. : Akılcı Ilaç Kullanımı: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2020, 7(3), 175-182.
- 25.Kaya, H., Turan, N., Keskin, O., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., Yilmaz, T. : Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Davranışları, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2015, 18(1), 35-42.
- 26.Öztürk, H, Acar, F. : Yükseköğretim Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Algı ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 2021, 7(1), 32-46.
- 27.Buyuker, S. M., Odabasi, G. : Assessment of Knowledge and Behaviour of Pharmacy Services Students in Vocational School of Health Services for Rational Drug Use, Eastern Journal of Medical Sciences 2018, 3(3), 28-33.
- 28.Gunawardhana, C. B., Sakeena, M. H. F., Sivayoganthan, C. : Awareness of Rational Medication Use and Antibiotic Self-Medication Practices Among Undergraduate Students in A University in Sri Lanka, Tropical Journal of Pharmaceutical Research 2015, 14(4), 723-729.
Öz
Akılcı olmayan ilaç kullanımı hem sağlık hem de ekonomi üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu çalışmada geleceğin sağlık profesyonellerinin yetiştiği iki fakültede öğrenim gören lisans öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım farkındalıklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi ve Eczacılık Fakültesi’nde eğitim gören 449 lisans öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Aktaş ve Selvi tarafından geliştirilen “Erişkinlerde Akılcı İlaç Kullanım Farkındalık (AİKF) Ölçeği ve 6 sorudan oluşan tanımlayıcı bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 23 programı kullanılmıştır. Çalışmaya katılan 449 öğrencinin 193’ü (%43) Hemşirelik, 160’ı (%35,6) Eczacılık, 96’sı (%21,4) Sağlık Yönetimi Bölümü’nde lisans eğitimi almaktadır. Öğrencilerin akılcı ilaç kullanma farkındalığı düzeyinin x̄=4,19 / s=0,44 olduğu saptanmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin literatürde tartışılan çalışma bulgularıyla görece olarak iyi bir farkındalık düzeyine sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak doğru ilaç farkındalığı boyutunda hekim dışı sağlık personelinin ilaç tavsiyelerinin de dikkate alınabileceği konusunda yetersizliklerin olduğu görülmektedir. Akılcı ilaç kullanımı tutum, farkındalık veya bilgi düzeyini geçerli ve güvenilir ölçekler aracılığıyla belirleyen bilimsel çalışmaların yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1.Sezer, Z. : Akılcı İlaç Kullanımı ve Farmakoekonomi, Türkiye Klinikleri Aile Hekimliği-Özel Konular 2017, 8(3), 224-230.
- 2.Kalkınma Planı 11 : T.C. Cumhurbaşkanlığı. On Birinci 5 Yıllık Kalkınma Planı, 2019
- 3.Aydın, B., Gelal, A. : Akılcı İlaç Kullanımı: Yaygınlaştırılması ve Tıp Eğitiminin Rolü, DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2012, 16(1), 57-63.
- 4.Ambwani, S., Mathur, A.K. : Rational Drug Use, Health Administrator 2006, 19(1), 5-7.
- 5.Hogerzeil, H. V., Ross-Degnan, D., Laing, R. O., Ofori-Adjei, D., Santoso, B., Chowdhury, A. A., ... & Massele, A. Y. : Field Tests for Rational Drug Use In Twelve Developing Countries, The Lancet 1993, 342(8884), 1408-1410.
- 6.Burki, M. R., Shakeel, S., Hayat, S., Khan, A. H., Iqbal, M. S., Khan, J. : Evaluation of Knowledge, Attitude and Practices of University Students Towards Rational Use of Medicines, Medical Science 2020, 24(106), 4425-4437.
- 7. Aktaş, H., Selvi, H. : Erişkinlerde Akılcı İlaç Kullanımı Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019, 12(3), 439-447.
- 8.Şemin, S. : “Sosyal ve Ekonomik Yönleriyle İlaç”, Türk Tabipleri Birliği,Ankara (1998).
- 9.SGK: “Sosyal Güvenlik Kurumu. Topluma Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı”, SGK Yayın No: 93, Ankara (2013)
- 10.TEB Annual : “Türk Eczacıları Birliği Sağlık İlaç ve Eczacılık İstatistikleri Yıllığı 2018”, Ankara (2018)
- 11.Akıcı, A., Uğurlu, M. Ü., Gönüllü, N., Oktay, Ş., & Kalaça, S. : Pratisyen Hekimlerin Akılcı Ilaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi Sted, 2002, 11(7), 253-257.
- 12.Vançelik, S., Çalıkoğlu, O., Güraksın, A., Beyhun, E. : Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı Ilaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 2006 (2), 65-76.
- 13.Khori, V., Changizi, S., Biuckians, E., Keshtkar, A., Alizadeh, A. M., Mohaghgheghi, A. M., Rabie, M. R. : Relationship Between Consultation Length and Rational Prescribing of Drugs in Gorgan City, Islamic Republic of Iran, EMHJ-Eastern Mediterranean Health Journal 2012, 18(5), 480-486.
- 14.Hocaoğlu, N., Güven, H., Gidener, S., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., Gelal, A. : Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Akılcı Ilaç Kullanım Becerileri Üzerine Akılcı Ilaç Kullanım Kursunun Kısa Dönem Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2011, 25(1), 15-24.
- 15.TCSB Annual: “T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018”, Ankara (2019)
- 16.Turkrating Report : “Turk Rating Sektör Raporları: Türkiye İlaç Sektörü Mayıs,2020”, Available from: http://turkrating.com/files/uploads/ilac-sektoru-mayis-2020-6870.pdf (Access date: 25 December 2020)
- 17.Pınar, N. : Ülkemizde İlaç Harcamaları, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012, 19(1), 59-65.
- 18.Tabachnick, B.G., Fidell, L.S., “Using Multivariate Statistics”, Boston, Pearson Press, (2013), Volume 6
- 19.Kılıç, S. : Cronbach'ın Alfa Güvenirlik Katsayısı, Journal of Mood Disorders 2016, 6(1), 47-48.
- 20.Özyiğit, F., Arıkan, İ. : Kütahya İlinde Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları, Bozok Tıp Dergisi 2015, 5(1), 47-52.
- 21.Kartal, S.E., Gündoğar, H.S. : Üniversite Öğrencilerinin Akılcı Ilaç Kullanımı Hakkındaki Görüşleri, Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 2017, 1(1), 25-34.
- 22.Şantaş, F., Demirgil, B. : Akılcı Ilaç Kullanımına Ilişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi 2017, 5(1), 35-48.
- 23.Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., Kuğu, E. : Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları, FNJN Florence Nightingale Journal of Nursing 2019, 27(2), 143-156.
- 24.Soysal, A., Şahin, E. : Akılcı Ilaç Kullanımı: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2020, 7(3), 175-182.
- 25.Kaya, H., Turan, N., Keskin, O., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., Yilmaz, T. : Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Davranışları, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2015, 18(1), 35-42.
- 26.Öztürk, H, Acar, F. : Yükseköğretim Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Algı ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 2021, 7(1), 32-46.
- 27.Buyuker, S. M., Odabasi, G. : Assessment of Knowledge and Behaviour of Pharmacy Services Students in Vocational School of Health Services for Rational Drug Use, Eastern Journal of Medical Sciences 2018, 3(3), 28-33.
- 28.Gunawardhana, C. B., Sakeena, M. H. F., Sivayoganthan, C. : Awareness of Rational Medication Use and Antibiotic Self-Medication Practices Among Undergraduate Students in A University in Sri Lanka, Tropical Journal of Pharmaceutical Research 2015, 14(4), 723-729.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Eczacılık ve İlaç Bilimleri |
| Bölüm | Research Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mart 2022 |
| Kabul Tarihi | 21 Ocak 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 42 Sayı: 1 |