Öz
Capital tax, which put into practice in Turkey during
the Second World War, aims to generate revenue. It is an application designed
to prevent profiteering and black market to obtain an unfair advantage in such
ways. Discussions on the subject are still ongoing during the period from the
time of application to today. The aims of the tax and punishments given to
taxpayers frequently criticized because of claiming that capital tax used as a
means of oppression against minorities. This study examines the capital tax in
the printed press. How the printed press approaches the subject in the news and
comments during the period of the application is revealed. In relation to the
subject, the approaches on the subject of the capital tax is mentioned based on
the literature and approaches of printed press representing Turkey is given.
The news and comments of Son Telgraf, Son Posta, Cumhuriyet, Akşam, Yeni Sabah, Tan and Vatan
newspapers which are leading newspapers of the selected period are examined in
this study.
Anahtar Kelimeler
Capital tax Printed press News One-party Press Minorities and the press.
Kaynakça
- AKAR, Rıdvan (2009) Aşkale Yolcuları, Doğan Kitap, İstanbul
- AKTAR, Ayhan (2002) Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul
- AYDEMİR, Şevket Süreyya (2000) İkinci Adam, C.II, Remzi Kitabevi, İstanbul
- BORATAV, Korkut (1977) “1923-1939 Yıllarının İktisat Politikası Açısından Dönemlendirilmesi”, Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Sorunları, İİTA Mezunları Derneği Yayını, İstanbul
- BARUTÇU, Faik Ahmet (2001) Siyasi hatıralar: Milli Mücadeleden Demokrasiye, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara
- BENİCE, Ethem İzzet (13.11.1942) “Varlık Vergisi Muhasebe Günü Gelmiş Çatmıştır”, Son Telgraf
- BİLDİK, C. (09.01.1943) “Tenzilatlı Satışlar”, Akşam
- Başbakanlık Basın Yayın Genel Müdürlüğü (1975) Birinci Basın Kongresi, 25 Mayıs 1935, Ankara
- DAVER, Abidin (23.12.1942) “Varlık Vergisinin Önemli Manası”, Cumhuriyet,
- “Dünyada Neler Oluyor?” (1942) Akşam Gazetesi, 05.11.1942
- GOLOĞLU, Mahmut (1974) Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938), Kalite Matbaası, Ankara
- GÜVENİR, Murat (1991) İkinci Dünya Savaşında Türk Basını, Gazeteciler Cemiyeti Yayını, İstanbul
- GÜZ, Nurettin (2008) Türkiye’de Basın İktidar İlişkileri (1920-1927), 2. Bsk., Turhan Kitabevi, Ankara
- GÜZ, Nurettin (1993) Basında Muhalefet, Gazi Üniversitesi Yayınları, No. 184, Ankara
- https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sayfa_getir?sayfa=253:273&v_meclis=1&v_donem=6&v_yasama_yili=&v_cilt=25&v_birlesim=062, erişim tarihi, 12.04.2018
- “İlk Kafile Dün Akşam Aşkaleye Yollandı”, (28.01.1943) Son Posta
- KAFAOĞLU, Aslan Başer (2005) Varlık Vergisi Gerçeği, Kaynak Yayınları, İstanbul
- KAYRA, Cahit (2013) Savaş Türkiye Varlık Vergisi, Tarihçi Kitabevi, İstanbul
- KOÇAK, Cemil (1986) Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), Yurt Yayınevi, Ankara
- NADİ, Nadir (1979) Perde Aralığından, Çağdaş Yayınları, İstanbul
- ÖKTE, Faik (1951) Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınları, İstanbul
- POYRAZ, Faruk (2008) İsmet İnönü, Nokta Yayınları, İstanbul
- Resmi Gazete (1943) “Varlık Vergisi Kanununa Ek Kanun”, Kanun No. 4501, Sayı. 5513, 21.09.1943, sy. 5837
- Resmi Gazete (1938) “Matbuat Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren Kanun”, Kanun No. 3518, Sayı: 3960, 15.07.1938, sy. 10278
- “Resmi Gazete (1931) “Matbuat Kanunu”, Kanun No. 1881, Sayı: 1867, 08.08.1931, sy. 731
- SADAK, Necmeddin (03.12.1942) “Kazancı Kısmıyoruz Kazananlara Kızmıyoruz”, Akşam
- SERTEL, Zekeriya (15.04.1942) “Devletin Yeni Gelir Kaynaklarını Nerede Aramalarıdır”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (17.05.1942) “Harp Kazançlarının Önüne Geçmeliyiz”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (10.05.1942) “Harp Zengini Kimdir ve Onu Nasıl Bulacağız”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (10.06.1942) “Fevkalade Kazançlar Kanunu Niçin Çıkarılmıyor”, Tan
- TOPRAK, Zafer (1982) Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Yurt Yayınları, Ankara
- TUNÇAY, Mete (1981) Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetimi'nin Kurulması (1923-1931), Yurt Yayınları, Ankara
- US, Asım (1966) Hatıra Notları (1930-1950), Vakit Matbaası, İstanbul
- YALÇIN, Hüseyin Cahit (17.12.1942) “Varlık Vergisi”, Yeni Sabah,
- YALMAN, Ahmet Emin (1957) Turkey in My Time, 2nd Ed., University of Oklohoma, USA
- YALMAN, Ahmet Emin (09.02.1943) “Yeni Vatandaşlık Ruhuna Hazırlık”, Akşam
- YALMAN, Ahmet Emin (10.02.1943) “Ya Hep Ya Hiç”, Vatan
- www.tdk.gov.tr., erişim tarihi, 20.03.2018
Öz
Varlık vergisi,
İkinci Dünya Savaşı döneminde Türkiye’de uygulamaya konulan gelir elde etmeyi
amaçlayan vurgunculuk ve karaborsa gibi yollarla haksız kazanç elde edilmesini
engellemeye yönelik bir uygulamadır. Uygulamaya konulduğu dönemden günümüze
kadar olan süreçte konu ile ilgili tartışmalar hâlâ devam etmektedir. Verginin
amaçları, mükelleflere verilen cezalar, azınlıklara yönelik bir baskı aracı
olarak kullanıldığı iddia edilerek sıkça eleştirilmiştir. Bu çalışmada Varlık
Vergisi’nin basında ele alınışı incelenmektedir. Uygulamanın yapıldığı dönemde
yazılı basının haber ve yorumlarda konuya nasıl yaklaştığı çalışmada ortaya
konulmaktadır. Konu kapsamında literatüre dayalı olarak Varlık Vergisi ile
ilgili yaklaşımların verilmesinden sonra Türkiye’deki yazılı basını temsilen
seçilen gazeteler örneklemi üzerinden basının yaklaşımı ele alınmaktadır. Son Telgraf, Son Posta, Cumhuriyet,
Akşam, Yeni Sabah, Tan ve Vatan gazetelerinin haber ve yorumları bu çalışmada
incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Varlık vergisi yazılı basın haber Tek Parti Basını azınlıklar ve basın
Kaynakça
- AKAR, Rıdvan (2009) Aşkale Yolcuları, Doğan Kitap, İstanbul
- AKTAR, Ayhan (2002) Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul
- AYDEMİR, Şevket Süreyya (2000) İkinci Adam, C.II, Remzi Kitabevi, İstanbul
- BORATAV, Korkut (1977) “1923-1939 Yıllarının İktisat Politikası Açısından Dönemlendirilmesi”, Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Sorunları, İİTA Mezunları Derneği Yayını, İstanbul
- BARUTÇU, Faik Ahmet (2001) Siyasi hatıralar: Milli Mücadeleden Demokrasiye, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara
- BENİCE, Ethem İzzet (13.11.1942) “Varlık Vergisi Muhasebe Günü Gelmiş Çatmıştır”, Son Telgraf
- BİLDİK, C. (09.01.1943) “Tenzilatlı Satışlar”, Akşam
- Başbakanlık Basın Yayın Genel Müdürlüğü (1975) Birinci Basın Kongresi, 25 Mayıs 1935, Ankara
- DAVER, Abidin (23.12.1942) “Varlık Vergisinin Önemli Manası”, Cumhuriyet,
- “Dünyada Neler Oluyor?” (1942) Akşam Gazetesi, 05.11.1942
- GOLOĞLU, Mahmut (1974) Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938), Kalite Matbaası, Ankara
- GÜVENİR, Murat (1991) İkinci Dünya Savaşında Türk Basını, Gazeteciler Cemiyeti Yayını, İstanbul
- GÜZ, Nurettin (2008) Türkiye’de Basın İktidar İlişkileri (1920-1927), 2. Bsk., Turhan Kitabevi, Ankara
- GÜZ, Nurettin (1993) Basında Muhalefet, Gazi Üniversitesi Yayınları, No. 184, Ankara
- https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sayfa_getir?sayfa=253:273&v_meclis=1&v_donem=6&v_yasama_yili=&v_cilt=25&v_birlesim=062, erişim tarihi, 12.04.2018
- “İlk Kafile Dün Akşam Aşkaleye Yollandı”, (28.01.1943) Son Posta
- KAFAOĞLU, Aslan Başer (2005) Varlık Vergisi Gerçeği, Kaynak Yayınları, İstanbul
- KAYRA, Cahit (2013) Savaş Türkiye Varlık Vergisi, Tarihçi Kitabevi, İstanbul
- KOÇAK, Cemil (1986) Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), Yurt Yayınevi, Ankara
- NADİ, Nadir (1979) Perde Aralığından, Çağdaş Yayınları, İstanbul
- ÖKTE, Faik (1951) Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınları, İstanbul
- POYRAZ, Faruk (2008) İsmet İnönü, Nokta Yayınları, İstanbul
- Resmi Gazete (1943) “Varlık Vergisi Kanununa Ek Kanun”, Kanun No. 4501, Sayı. 5513, 21.09.1943, sy. 5837
- Resmi Gazete (1938) “Matbuat Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren Kanun”, Kanun No. 3518, Sayı: 3960, 15.07.1938, sy. 10278
- “Resmi Gazete (1931) “Matbuat Kanunu”, Kanun No. 1881, Sayı: 1867, 08.08.1931, sy. 731
- SADAK, Necmeddin (03.12.1942) “Kazancı Kısmıyoruz Kazananlara Kızmıyoruz”, Akşam
- SERTEL, Zekeriya (15.04.1942) “Devletin Yeni Gelir Kaynaklarını Nerede Aramalarıdır”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (17.05.1942) “Harp Kazançlarının Önüne Geçmeliyiz”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (10.05.1942) “Harp Zengini Kimdir ve Onu Nasıl Bulacağız”, Tan
- SERTEL, Zekeriya (10.06.1942) “Fevkalade Kazançlar Kanunu Niçin Çıkarılmıyor”, Tan
- TOPRAK, Zafer (1982) Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Yurt Yayınları, Ankara
- TUNÇAY, Mete (1981) Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetimi'nin Kurulması (1923-1931), Yurt Yayınları, Ankara
- US, Asım (1966) Hatıra Notları (1930-1950), Vakit Matbaası, İstanbul
- YALÇIN, Hüseyin Cahit (17.12.1942) “Varlık Vergisi”, Yeni Sabah,
- YALMAN, Ahmet Emin (1957) Turkey in My Time, 2nd Ed., University of Oklohoma, USA
- YALMAN, Ahmet Emin (09.02.1943) “Yeni Vatandaşlık Ruhuna Hazırlık”, Akşam
- YALMAN, Ahmet Emin (10.02.1943) “Ya Hep Ya Hiç”, Vatan
- www.tdk.gov.tr., erişim tarihi, 20.03.2018
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 4 Sayı: 4 |
Kaynak Göster
Cited By
İkinci Dünya Savaşı Döneminde Türkiye’de Uygulanan Vergi Politikaları
Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.38009/ekimad.637977
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.