Araştırma Makalesi
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ÇALIŞMALARI BENZER TEMALAR ÜZERİNE Mİ YOĞUNLAŞMAKTADIR? BİST 100 ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Öz
21. yüzyılın ilk çeyreğinde işletmelerin başarısı, sadece finansal kriterlerle değil, işletme paydaşlarının beklentilerini ne düzeyde karşıladıklarıyla da ölçülmektedir. Bu beklentilerin önemli bölümünün kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleriyle karşılandığı bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, BİST 100 Endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarına yönelik karşılaştırmalı bir içerik analizinin yapılarak elde edilen anlamlı sonuçların paylaşılmasıdır. Bu kapsamda BİST 100 Endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda BİST 100, BİST 50 ve BİST 30 şirketlerinin yoğunlaştıkları kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri arasında fark bulunmadığı, sektör grupları açısından bir karşılaştırma yapıldığında kurumsal sosyal sorumluluk temaları arasında anlamlı farklılıkların bulunduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgeyik, T. (2007), “İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Kurumsal Sosyal Sorumluluk: (Bir Alan Araştırması)”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (52), ss. 65-106.
- Aktan, C. C. ve Börü, D. (2007), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmeler ve Sosyal Sorumluluk”, (Ed.) C. C. Aktan, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, İstanbul: İgiad Yayını.
- Alkan, F. (2004). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Sosyal Sorumluluk Uygulamaları ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk ile İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Aytar, O. (2019), “BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri Üzerine Bir İçerik Analizi”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, ss. 320-340.
- Awalluddin, M. A. (2020), “Shareholder Activism and Corporate Social Responsibility in Malaysia”, Mehmet Akif Ersoy University Journal of Economics and Administrative Sciences Faculty, 7(1), ss. 1-19.
- Bayraktaroğlu, G., İlter, B. ve Tanyeri, M. (2009). Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Pazarlamada Yeni Bir Paradigmaya Doğru, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Ben-Amar, W., Francoeur, C., Marsat, S. ve Sijamic Wahid, A. (2021), “How Do Firms Achieve Corporate Social Performance? An İntegrated Perspective”, Corporate Social Responsibility Environmental Management, ss. 1–13. https://doi.org/10.1002/csr.2107.
- Chun, R. (2019), “How Virtuous Global Firms Say They Are: A Content Analysis of Ethical Values”, Journal of Business Ethics, 155(1), ss. 57-73.
- Creswell, J. W. (2014), Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, USA: Sage Publications.
- Çalışkan, O. (2010). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılama Boyutunun Personelin İş Tatminine ve İşte Kalma Niyetine Etkisi: Antalya Bölgesinde Yer Alan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- De Jong, M. D. T. ve Van Der Meer, M. (2017), “How Does It Fit? Exploring The Congruence Between Organizations and Their Corporate Social Responsibility (CSR) Activities”, Journal of Business Ethics, 143(1), ss. 71-83.
- Demirel, B. (2018). “Türkiye’nin İlk 200 İmalat Firmasının Periyodik Olarak Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- Dusuki, A. W. ve Yusof, T. F. M. T. M. (2008), “The Pyramid of Corporate Social Responsibility Model: Empirical Evidence From Malaysian Stakeholder Perspectives”, Malaysian Accounting Review, 7(2), ss. 29-54.
- Ece, S. (2019), “Kobi Yöneticilerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluklarının Karşılaştırılması: Şırnak ve Gaziantep Örneği”, International Social Sciences Studies Journal, 5(41), ss. 4357-4363.
- Fidan, Z. ve Şentürk, Z. A. (2017), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Çalışmalarında İşbirliği: Akbank, Garanti Bankası ve Türkiye İş Bankası Üzerine Bir Değerlendirme”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(4), ss. 40-65.
- Garriga, E. ve Mele, D. (2004), “Corporate Social Responsibility Theories: Mapping The Territory”, Journal of Business Ethics, 53(1-2), ss. 51-71.
- Gümüş, M. ve Öksüz, B. (2009), “İtibar Sürecinde Kilit Rol: Kurumsal Sosyal Sorumluluk İletişimi”, Journal of Yaşar University, 4(14), ss. 2129-2150.
- Gürel, T. (2010), “Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Yeni Yaklaşımlar ve Tartışılan Konular”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(3), ss. 111-122.
- Harris, H. (2001), “Content Analysis of Secondary Data: A Study of Courage in Managerial Decision Making”, Journal of Business Ethics, 34(3-4), ss. 191-208.
- Kelgökmen İlic, D. (2010), “İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Literatür Taraması”, Ege Akademik Bakış, 10(1), ss. 303-318.
- Korkmaz, S. (2009), İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
- Miniaoui, Z., Chibani, F. ve Hussainey, K. (2019), “The İmpact of Country-Level İnstitutional Differences On Corporate Social Responsibility Disclosure Engagement”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(2), ss. 1-13.
- Özkan, A., Tanç, Ş. G. ve Taşdemir, B. (2018), “Sürdürülebilirlik Açıklamaları Kapsamında Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Karlılık Üzerine Etkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), ss. 560-577.
- Popping, R. (2000), Computer-Assisted Text Analysis. London: Sage Publications.
- Pusak, S. (2014), “Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Üzerine Bir Araştırma; Şirketlerin Periyodik Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Saran, M., Coşkun, G., Zorel, F. İ. ve Aksoy, Z. (2011), “Üniversitelerde Sosyal Sorumluluk Bilincinin Geliştirilmesi: Ege Üniversitesi Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Yaşar University, 6(22), ss. 3732-3747.
- Sarıkaya, M. ve Akarca, Y. (2011), “Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Ölçüm Teknikleri”, Denetişim, (8), ss. 60-67.
- Soysal, B. (2019). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk İletişiminde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlamasının Etkinliği: Türkiye’deki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Süklüm, N. ve Hiçyorulmaz, E. (2019), “BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İşletmelerin Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesi İlişkisi Açısından İncelenmesi: Bir İçerik Analizi”, Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), ss. 1806-1824.
- Şahin, U. (2019), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Perspektifinden Marka Algısı Yaratılması ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Şahinolanlar, F. (2015), “Sosyal Sorumluluk Uygulamalarından Sponsorluk Faaliyetlerinin Paydaşlarca Algılanması ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Tarcan İçigen, E., Çevik, B. ve Doğan, O. (2016), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Uluslararası Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İncelenmesi”, Mediterranean Journal of Humanities, 6(2), ss. 299-310.
- Yalman, Y. (2018), “Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İşletmelerin Kurumsal İtibarına Etkileri: İşletme Yöneticilerinin Algıları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Yıldırım, A. (2013), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Açıklamalarının Finansal Performans Üzerine Etkisi: BİST-30’da Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
ARE CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY STUDIES CONCENTRATED ON SIMILAR THEME? A RESEARCH ON BIST 100 COMPANIES
Öz
Business success in the first quarter of the 21st century is evaluated not only by financial criteria, but also by the degree to which they fulfil the aspirations of business stakeholders. It is known that most of these expectations are met by corporate social responsibility activities. The purpose of this study is to share the meaningful results obtained by making a comparative content analysis for the corporate social responsibility studies of the companies included in the BIST 100 Index. In this context, the corporate social responsibility activities of companies included in the BIST 100 Index were evaluated. Content analysis was used in this study one of the qualitative research methods. In the results of study there is no difference between the activities of corporate social responsibility concentrated on by BİST 100, BİST 50 and BİST 30 companies, when a comparison is made in terms of sector groups, it has been determined that there are significant differences between corporate social responsibility themes.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgeyik, T. (2007), “İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Kurumsal Sosyal Sorumluluk: (Bir Alan Araştırması)”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (52), ss. 65-106.
- Aktan, C. C. ve Börü, D. (2007), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmeler ve Sosyal Sorumluluk”, (Ed.) C. C. Aktan, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, İstanbul: İgiad Yayını.
- Alkan, F. (2004). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Sosyal Sorumluluk Uygulamaları ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk ile İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Aytar, O. (2019), “BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri Üzerine Bir İçerik Analizi”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, ss. 320-340.
- Awalluddin, M. A. (2020), “Shareholder Activism and Corporate Social Responsibility in Malaysia”, Mehmet Akif Ersoy University Journal of Economics and Administrative Sciences Faculty, 7(1), ss. 1-19.
- Bayraktaroğlu, G., İlter, B. ve Tanyeri, M. (2009). Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Pazarlamada Yeni Bir Paradigmaya Doğru, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Ben-Amar, W., Francoeur, C., Marsat, S. ve Sijamic Wahid, A. (2021), “How Do Firms Achieve Corporate Social Performance? An İntegrated Perspective”, Corporate Social Responsibility Environmental Management, ss. 1–13. https://doi.org/10.1002/csr.2107.
- Chun, R. (2019), “How Virtuous Global Firms Say They Are: A Content Analysis of Ethical Values”, Journal of Business Ethics, 155(1), ss. 57-73.
- Creswell, J. W. (2014), Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, USA: Sage Publications.
- Çalışkan, O. (2010). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılama Boyutunun Personelin İş Tatminine ve İşte Kalma Niyetine Etkisi: Antalya Bölgesinde Yer Alan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- De Jong, M. D. T. ve Van Der Meer, M. (2017), “How Does It Fit? Exploring The Congruence Between Organizations and Their Corporate Social Responsibility (CSR) Activities”, Journal of Business Ethics, 143(1), ss. 71-83.
- Demirel, B. (2018). “Türkiye’nin İlk 200 İmalat Firmasının Periyodik Olarak Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- Dusuki, A. W. ve Yusof, T. F. M. T. M. (2008), “The Pyramid of Corporate Social Responsibility Model: Empirical Evidence From Malaysian Stakeholder Perspectives”, Malaysian Accounting Review, 7(2), ss. 29-54.
- Ece, S. (2019), “Kobi Yöneticilerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluklarının Karşılaştırılması: Şırnak ve Gaziantep Örneği”, International Social Sciences Studies Journal, 5(41), ss. 4357-4363.
- Fidan, Z. ve Şentürk, Z. A. (2017), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Çalışmalarında İşbirliği: Akbank, Garanti Bankası ve Türkiye İş Bankası Üzerine Bir Değerlendirme”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(4), ss. 40-65.
- Garriga, E. ve Mele, D. (2004), “Corporate Social Responsibility Theories: Mapping The Territory”, Journal of Business Ethics, 53(1-2), ss. 51-71.
- Gümüş, M. ve Öksüz, B. (2009), “İtibar Sürecinde Kilit Rol: Kurumsal Sosyal Sorumluluk İletişimi”, Journal of Yaşar University, 4(14), ss. 2129-2150.
- Gürel, T. (2010), “Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Yeni Yaklaşımlar ve Tartışılan Konular”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(3), ss. 111-122.
- Harris, H. (2001), “Content Analysis of Secondary Data: A Study of Courage in Managerial Decision Making”, Journal of Business Ethics, 34(3-4), ss. 191-208.
- Kelgökmen İlic, D. (2010), “İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Literatür Taraması”, Ege Akademik Bakış, 10(1), ss. 303-318.
- Korkmaz, S. (2009), İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
- Miniaoui, Z., Chibani, F. ve Hussainey, K. (2019), “The İmpact of Country-Level İnstitutional Differences On Corporate Social Responsibility Disclosure Engagement”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(2), ss. 1-13.
- Özkan, A., Tanç, Ş. G. ve Taşdemir, B. (2018), “Sürdürülebilirlik Açıklamaları Kapsamında Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Karlılık Üzerine Etkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), ss. 560-577.
- Popping, R. (2000), Computer-Assisted Text Analysis. London: Sage Publications.
- Pusak, S. (2014), “Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Üzerine Bir Araştırma; Şirketlerin Periyodik Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Saran, M., Coşkun, G., Zorel, F. İ. ve Aksoy, Z. (2011), “Üniversitelerde Sosyal Sorumluluk Bilincinin Geliştirilmesi: Ege Üniversitesi Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Yaşar University, 6(22), ss. 3732-3747.
- Sarıkaya, M. ve Akarca, Y. (2011), “Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Ölçüm Teknikleri”, Denetişim, (8), ss. 60-67.
- Soysal, B. (2019). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk İletişiminde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlamasının Etkinliği: Türkiye’deki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Süklüm, N. ve Hiçyorulmaz, E. (2019), “BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İşletmelerin Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesi İlişkisi Açısından İncelenmesi: Bir İçerik Analizi”, Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), ss. 1806-1824.
- Şahin, U. (2019), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Perspektifinden Marka Algısı Yaratılması ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Şahinolanlar, F. (2015), “Sosyal Sorumluluk Uygulamalarından Sponsorluk Faaliyetlerinin Paydaşlarca Algılanması ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Tarcan İçigen, E., Çevik, B. ve Doğan, O. (2016), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Uluslararası Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İncelenmesi”, Mediterranean Journal of Humanities, 6(2), ss. 299-310.
- Yalman, Y. (2018), “Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İşletmelerin Kurumsal İtibarına Etkileri: İşletme Yöneticilerinin Algıları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Yıldırım, A. (2013), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Açıklamalarının Finansal Performans Üzerine Etkisi: BİST-30’da Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 11 Sayı: 1 |