Öz
Rızk; Allah Teâlâ’nın canlılara yeme içme ve başka hususlarda yararlanmak üzere verdiği her şeyi ifade eder. Türk toplum yapısı ve kültürü öğeleri doğan her çocuğun rızkıyla doğduğunu kabul eder. Ancak her doğan çocuk şanslı değildir. Bu çalışmada; Şanlıurfa ve Diyarbakır illerinde, yoksulluk dolayısıyla, semt pazarlarında taşıyıcı olarak çalışan çocukların sosyo-ekonomik özellikleri araştırılmıştır. Araştırmanın materyalini, belirtilen illerin merkezlerinde, semt pazarlarında taşıyıcılık yapan çocuklardan, anket yöntemi ile alınan birincil veriler oluşturulmuştur. Çocukların ortalama yaşları 13,37’dir. Çocuklar hafta içerisinde yaklaşık 4,3 gün sabah 9 da başlayarak günlük ortalama 9,6 saat çalışmaktadırlar. Çocukların ortalama haftalık kazançları 57,77 TL dir. Saha çalışmalarından elde edilen verilerin analizinde STATA programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde iki bağımlı değişken seçilmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkenleri “çocuklar neden çalışıyor” ve “kazandığı parayı nereye veriyor” değişkenleridir. Bu değişkenlere Multinomial Probit (MNP) analizi uygulanmıştır. Çocuğun yaşı yükseldikçe, çalışan çocuk haneye gelir getiren veya hane gelirine katkı sağlayan bir birey rolüne bürünmektedir. Eğitimine devam eden ya da eğitim sistemi ile bağlarını koparmayan küçük yaşta olan çocuklar; çalışarak elde ettikleri kazançlarını kendileri için ve eğitim ihtiyaçları için kullanmaktadırlar. Eğitim çağında olan çocukların eğitim sisteminden kopmaları engellenmeli ve eğitimlerine devam etmelerinin sağlanması gerekmektedir. Temel eğitim sisteminden uzaklaşmayan, devlet tarafından korunduğunu hisseden çocuklarda, geleceğe dair olumlu değişimler yaratabilecek güç ve umut ışığı ancak bu şekilde yakılabilecektir. Aksi takdirde çocukların eğitim sisteminden uzaklaşması ve yoksulluk kıskacında yaşaması, sosyal dışlanmışlık algısı yaratacaktır. Çocuklarda ortaya çıkacak olan sosyal dışlanmışlık algısının yaratacağı olumsuz etkilerin, toplumsal anlamda telafisi çok zor olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Rızk Yoksulluk Çocuk Emeği Çocuk İşçiliği Şanlıurfa Diyarbakır
Destekleyen Kurum
Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (HÜBAP)
Proje Numarası
18151
Teşekkür
Araştırma süresince finansman desteği sağlayan Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (HÜBAP) personeline, araştırma anketlerine katılan çocuklara ve ailelerine teşekkürler.
Kaynakça
- Basu, K. (1999). Child labor: Cause, consequence, and cure, with remarks on international labor standards. Journal of Economic Literature, XXXVII(September 1999), 1083-1119. doi:10.1257/jel.37.3.1083
- Basu, K. ve Van, P. H. (1998). The economics of child labor. The American Economic Review, 88(3), 412-427.
- Benek, S. ve Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 653-676.
- Brady, D. (2005). The welfare state and relative poverty in rich western democracies, 1967–1997. Social Forces, 83(4), 1329-1364. doi:10.1353/sof.2005.0056
- Coşkun, M. N. (2012). Türkiye’de yoksulluk: Bölgesel farklılıklar ve yoksulluğun profili. Erişim adresi: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/81643/1/72058034X.pdf
- Çağrıcı, M. (2008). Tevekkül. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/tevekkul
- Dağdemir, Ö. (2002). Türkiye ekonomisinde yoksulluk sorunu ve yoksulluk analizi: 1987-1994. Erişim adresi: http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/ucuncu-bol/dagdemir.pdf
- Davran, M. K., Sevinç, M. R. ve Cançeli̇k, M. (2020). Şanlıurfa ili köylerinde yaşlıların demografik ve sosyo-ekonomik durumları ile yoksulluk ve yaşlılık algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 1-17. doi:10.17755/esosder.591786
- Davran, M. K., Sevinç, M. R. ve Seçer, A. (2014). Türkiye’de mevsimlik tarım işçisi çocuklar. V. Ceyhan ve diğerleri (Ed.), Tarımda İş Gücü Piyasası içinde (C. 3, s. 1184-1192). XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, sunulmuş bildiri, Samsun, Turkey: Erol Yayıncılık.
- Davran, M. K. ve Tok, N. (2018). Kırsal kesimde yoksulluk algısı ve yaşam memnuniyeti. Journal of Social and Humanities Scences Research, 5(25), 2140-2151. doi:10.26450/jshsr.594
- Durgun, Ö. (2011). Türkiye’de yoksulluk ve çocuk yoksulluğu üzerine bir inceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, VI(I), 143-154.
- Edmonds, E. V. (2007). Child labor. T. P. Schultz ve J. A. Strauss (Ed.), Handbook of Development Economics içinde (C. 4, s. 3607-3709). Elsevier. doi:10.1016/S1573-4471(07)04057-0
- Gölcük, Ş. (2008). Rızık. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim adresi: https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/35/C35011419.pdf
- Gülçubuk, B. ve Aluftekin, N. (2004). Türkiye’de kırsal alanda yoksulluğun azaltılmasında hayvancılığın ve hayvansal ürün işleyen kobilerin rolü. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 19(222), 77-90. doi:10.3848/iif.2004.222.9356
- Güngör, M. (2008). Evrensel bir sorun olarak çocuk suçluluğu ve sokakta çalışan ve yaşayan çocuklar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 25-43.
- ILO. (2020). Child labour. Erişim adresi: https://www.ilo.org/global/topics/child-labour/lang--en/index.htm
- ILO-Ankara. (2020). Çocuk işçiliği. Erişim adresi: https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/child-labour/lang--tr/index.htm
- Katchova, A. (2013). Multinomial probit and logit models conditional logit model mixed logit Model. Erişim adresi: https://docs.google.com/file/d/0BwogTI8d6EEiQWVIaV9NbjVGeHM/edit
- Laderchi, C. R., Saith, R. ve Stewart, F. (2003). Does it matter that we do not agree on the definition of poverty? A comparison of four approaches. Oxford Development Studies, 31(3), 243-274. doi:10.1080/1360081032000111698
- Lorcu, F. (2015). Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Mert, M. (2016). SPSS STATA yatay kesit veri analizi bilgisayar uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Moller, S., Huber, E., Stephens, J. D., Bradley, D. ve Nielsen, F. (2003). Determinants of relative poverty in advanced capitalist democracies. American Sociological Review, 68(1), 22-51. doi:10.2307/3088901
- Ravallion, M., Datt, G. ve Walle, D. van de. (1991). Quantifying absolute poverty in the developing world. Review of Income and Wealth, 37(4), 345-361. doi:10.1111/j.1475-4991.1991.tb00378.x
- Ray, R. (2000). Child labors child schooling, and their ınteraction with adult labor. World Bank Economic Review, 14(2), 347-367. doi:10.1093/wber/14.2.347
- Sevinç, G. ve Sevinç, M. R. (2012). Gezici mevsimlik tarım işçisi ailelerin ilköğretim seviyesindeki çocuklarının eğitim sorunları. C. Oğuz ve diğerleri (Ed.)., (C. 2, s. 1122-1128). 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, sunulmuş bildiri, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- Sevinç, M R, Davran, M. K., Özel, R. ve Sevinç, G. (2014). Şanlıurfa Semt Pazarlarında Taşıyıcılık Yapan Çocuk İşçiler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 18(3), 21-31.
- Sevinç, M. R. ve Davran, M. K. (2017). Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-ekonomik yapısı ve geleceği. Ankara: Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) Yayın No: 283.
- Sizege, Ç. (2017). Multinominal probit modelinde bayes yaklaşımı: Türkiye’de yağ tüketim tercihinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 441-459.
- Stata Corp LLC. (2019). STATA user’s guide. Texas, USA: Stata Press.
- TUIK. (2018). Dünya nüfus günü, 2018. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27589&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+tuikbulten+%28T%C3%9C%C4%B0K-Haber+B%C3%BCltenleri+%28Son+1+Ay%29%29
- TUIK. (2019). Bölgesel gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçları, 2018. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30756
- TUIK. (2020a). İstatistiklerle çocuk, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33733
- TUIK. (2020b). Çocuk işgücü araştırması, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33807
- TUIK. (2020c). Çocuk nüfusu oranı, 2019. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=206&locale=tr
- TUIK. (2020d). İstatistiklerle aile, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33730
- TUIK. (2020e). İşgücü istatistikleri, Şubat 2020. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33786
- TUIK. (2020f). İşsizlik oranı. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=102&locale=tr
- UNICEF. (2017). A world free from child poverty. New York, USA: UNICEF.
- Yavuz, Y. Ş. (2008). Kader. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/kader
Öz
Sustenance means everything that Allah gives to living things to benefit from eating and drinking. The Turkish social structure and culture acknowledges that every child is born with his own sustenance. However, not every child born is lucky. In this study; in the provinces of Şanlıurfa and Diyarbakır, the socio-economic characteristics of children working as carriers in the district bazaar due to poverty were investigated. The research material composed of the primary data collected by the survey from the children working in the research area. The average age of children is 13.37. Children work approximately 4.3 days a week, starting at 9 in the morning and working an average of 9.6 hours per day. Average weekly earnings of children is 57,77 TL. STATA program was used in the analysis where two dependent variables were selected which are “why do children work” and “where do they give the money they earn”. Multinomial Probit analysis was applied to variables. As the child's age rises, the working child takes on the role of an individual who brings or contributes income to the household. Little children who continue their education or who do not lose their ties with the education system; they use their earnings by working for themselves and for their educational needs. Children of educational age should be prevented from leaving the education system and be ensured to continue their education. The light of power and hope can create positive changes in the future in children who do not move away from the basic education system and feel protected by the state. Otherwise, children's getting away from the education system and living in poverty will create a sense of social exclusion. It will be very difficult to compensate socially for the negative effects of social exclusion perception in children.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
18151
Kaynakça
- Basu, K. (1999). Child labor: Cause, consequence, and cure, with remarks on international labor standards. Journal of Economic Literature, XXXVII(September 1999), 1083-1119. doi:10.1257/jel.37.3.1083
- Basu, K. ve Van, P. H. (1998). The economics of child labor. The American Economic Review, 88(3), 412-427.
- Benek, S. ve Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 653-676.
- Brady, D. (2005). The welfare state and relative poverty in rich western democracies, 1967–1997. Social Forces, 83(4), 1329-1364. doi:10.1353/sof.2005.0056
- Coşkun, M. N. (2012). Türkiye’de yoksulluk: Bölgesel farklılıklar ve yoksulluğun profili. Erişim adresi: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/81643/1/72058034X.pdf
- Çağrıcı, M. (2008). Tevekkül. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/tevekkul
- Dağdemir, Ö. (2002). Türkiye ekonomisinde yoksulluk sorunu ve yoksulluk analizi: 1987-1994. Erişim adresi: http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/ucuncu-bol/dagdemir.pdf
- Davran, M. K., Sevinç, M. R. ve Cançeli̇k, M. (2020). Şanlıurfa ili köylerinde yaşlıların demografik ve sosyo-ekonomik durumları ile yoksulluk ve yaşlılık algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 1-17. doi:10.17755/esosder.591786
- Davran, M. K., Sevinç, M. R. ve Seçer, A. (2014). Türkiye’de mevsimlik tarım işçisi çocuklar. V. Ceyhan ve diğerleri (Ed.), Tarımda İş Gücü Piyasası içinde (C. 3, s. 1184-1192). XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, sunulmuş bildiri, Samsun, Turkey: Erol Yayıncılık.
- Davran, M. K. ve Tok, N. (2018). Kırsal kesimde yoksulluk algısı ve yaşam memnuniyeti. Journal of Social and Humanities Scences Research, 5(25), 2140-2151. doi:10.26450/jshsr.594
- Durgun, Ö. (2011). Türkiye’de yoksulluk ve çocuk yoksulluğu üzerine bir inceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, VI(I), 143-154.
- Edmonds, E. V. (2007). Child labor. T. P. Schultz ve J. A. Strauss (Ed.), Handbook of Development Economics içinde (C. 4, s. 3607-3709). Elsevier. doi:10.1016/S1573-4471(07)04057-0
- Gölcük, Ş. (2008). Rızık. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim adresi: https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/35/C35011419.pdf
- Gülçubuk, B. ve Aluftekin, N. (2004). Türkiye’de kırsal alanda yoksulluğun azaltılmasında hayvancılığın ve hayvansal ürün işleyen kobilerin rolü. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 19(222), 77-90. doi:10.3848/iif.2004.222.9356
- Güngör, M. (2008). Evrensel bir sorun olarak çocuk suçluluğu ve sokakta çalışan ve yaşayan çocuklar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 25-43.
- ILO. (2020). Child labour. Erişim adresi: https://www.ilo.org/global/topics/child-labour/lang--en/index.htm
- ILO-Ankara. (2020). Çocuk işçiliği. Erişim adresi: https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/child-labour/lang--tr/index.htm
- Katchova, A. (2013). Multinomial probit and logit models conditional logit model mixed logit Model. Erişim adresi: https://docs.google.com/file/d/0BwogTI8d6EEiQWVIaV9NbjVGeHM/edit
- Laderchi, C. R., Saith, R. ve Stewart, F. (2003). Does it matter that we do not agree on the definition of poverty? A comparison of four approaches. Oxford Development Studies, 31(3), 243-274. doi:10.1080/1360081032000111698
- Lorcu, F. (2015). Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Mert, M. (2016). SPSS STATA yatay kesit veri analizi bilgisayar uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Moller, S., Huber, E., Stephens, J. D., Bradley, D. ve Nielsen, F. (2003). Determinants of relative poverty in advanced capitalist democracies. American Sociological Review, 68(1), 22-51. doi:10.2307/3088901
- Ravallion, M., Datt, G. ve Walle, D. van de. (1991). Quantifying absolute poverty in the developing world. Review of Income and Wealth, 37(4), 345-361. doi:10.1111/j.1475-4991.1991.tb00378.x
- Ray, R. (2000). Child labors child schooling, and their ınteraction with adult labor. World Bank Economic Review, 14(2), 347-367. doi:10.1093/wber/14.2.347
- Sevinç, G. ve Sevinç, M. R. (2012). Gezici mevsimlik tarım işçisi ailelerin ilköğretim seviyesindeki çocuklarının eğitim sorunları. C. Oğuz ve diğerleri (Ed.)., (C. 2, s. 1122-1128). 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, sunulmuş bildiri, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- Sevinç, M R, Davran, M. K., Özel, R. ve Sevinç, G. (2014). Şanlıurfa Semt Pazarlarında Taşıyıcılık Yapan Çocuk İşçiler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 18(3), 21-31.
- Sevinç, M. R. ve Davran, M. K. (2017). Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-ekonomik yapısı ve geleceği. Ankara: Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) Yayın No: 283.
- Sizege, Ç. (2017). Multinominal probit modelinde bayes yaklaşımı: Türkiye’de yağ tüketim tercihinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 441-459.
- Stata Corp LLC. (2019). STATA user’s guide. Texas, USA: Stata Press.
- TUIK. (2018). Dünya nüfus günü, 2018. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27589&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+tuikbulten+%28T%C3%9C%C4%B0K-Haber+B%C3%BCltenleri+%28Son+1+Ay%29%29
- TUIK. (2019). Bölgesel gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçları, 2018. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30756
- TUIK. (2020a). İstatistiklerle çocuk, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33733
- TUIK. (2020b). Çocuk işgücü araştırması, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33807
- TUIK. (2020c). Çocuk nüfusu oranı, 2019. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=206&locale=tr
- TUIK. (2020d). İstatistiklerle aile, 2019. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33730
- TUIK. (2020e). İşgücü istatistikleri, Şubat 2020. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33786
- TUIK. (2020f). İşsizlik oranı. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=102&locale=tr
- UNICEF. (2017). A world free from child poverty. New York, USA: UNICEF.
- Yavuz, Y. Ş. (2008). Kader. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/kader
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 18151 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 9 Sayı: 3 |
