Öz
Toplumların sağlık durumlarının saptanması, sağlık hizmetlerinin niteliğinin değerlendirilmesi için geliştirilen sağlık ölçüleri; hastalık, ölüm, doğurganlık oranları olarak değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada; ülkelerin nüfus artışının temel belirleyicisi olarak da kabul edilen sağlık ölçülerinden yaşa göre ölüm oranları ile sosyo-ekonomik göstergeler arasındaki ilişki, Türkiye‟deki iller kapsamında, kanonik korelasyon analizi ile incelenmiştir. Analizde, yaşa göre ölüm oranları bağımlı değişken, sosyo-ekonomik göstergeler bağımsız değişken olarak kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Yaşa göre ölüm oranları kanonik korelasyon analizi sosyo-ekonomik değişkenler
Kaynakça
- South African Medical Council, (Çevrimiçi) http://www.mrc.ac.za/bod/chapters3.pdf, (Erişim: 16.10.2007)
- J.Benach, Y. Yasui, J. M. Martinez, C. Borrell, M.I. Pasarin ve A. Daponte The geography of the highest mortality areas in Spain: a striking cluster in the soutwestern region of the country, Occupational & Environmental Medicine, 61, 280-281, (2004).
- V.Carstairs, Socioeconomic Factors at Area Level and Their Relationship with Health. In Spatial Epidemiology Methods and Applications, Ed.Elliott P, Wakefield JC, Best NG, Brigss DJ. Oxford: Oxford University Press, (2000).
- H.Frederiksen, Determinants and Consequences of Mortality Trends in Ceylon, Public Health Reports, 76 (8), 659-664, (1961).
- P. Papastergiou, G. Rachiotis, K. Polyzou, C. Zilidis ve C. Hadjichristodoulou, Regional differences in mortality in Greece (1984–2004): The case of Thrace, BMJ Public Health, 8, (297), 1-15, (2008).
- G. F. Anderson, J. Hurst, P. S. Hussey ve M. J. Hughes, Health Spending and Outcomes: Trends in OECD Countries. 1960-1998, Health Affairs, 19 (3), 150-157, (2000).
- I. R. Pacifico, Welfare in the Mediterranean Countries Republic of Turkey, C.A. I. MED. Italy, (2004).
- United Nations, Economic and Social Commission for Western Asia, New York,1-88, (2005).
- World Health Organization, (Çevrimiçi) http://www.who.int, (Erişim: 16.01.2008).
- [10] Denizli Valiliği Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri, (Çevrimiçi) http://www.denizli.gov.tr/valilik/öncelikliyasam/gosterge.doc. 23.10.2007). (Erişim:
- Devlet Planlama Teşkilatı Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) 2005 Yılı Programı Destek Çalışmaları, (2006).
- A. Kumar, L. Ozdamar, International Comparison of Health Care Systems, International Journal of The Computer, The Internet and Management, 12 (3), 81- 95, (2004).
- U. G. Gerdtam, F. A. Sogaard, B. Jonsson, An Econometric Analysis of Health Care Expenditure: A Cross- Section Study of the OECD Countries, Journal of Health Economics, 11 (1), 63-84, (1992).
- N. Zhang, A. Hu ve J. Zheng, Using Data Envelopment Analysis Approach to Estimate the Health Production Efficiencies in China, Frontiers of Economics in China, 2, (1), 1-23, (2007).
- R.Tresserras, J. Canela, J. Alvarez, J. Sentis ve L. Salleras, Infant Mortality, Per Capita Income and Adult Illiteracy: An Ecological Approach, American Journal of Public Health, 82 (3), 435-437, (1992).
- European Communities, The Health Status of the European Union Norrowing the Health Gap, Italy, (Çevrimiçi) http://ec.europa.eu/health/index_en.htm, (2003), (Erişim:16.01.2008).
- E.Karaaslan, Kamu Kesimi Eğitim Harcamalarının Analizi, Maliye Dergisi, Sayı: 149, Mayıs Aralık, (2005).
- J.W Henderson, , Health Economics and Policy, 2.baskı, A.B.D, (2002).
- S.H. Preston, The changing relation between mortality and level of economic development, International Journal of Epidemiology, 36, 484–490, (2007).
- C.S. Akın, Sağlık ve Sağlık harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye‟de Sağlık Sektörü ve Harcamaları, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (2007).
- T. Özlü, Hekim Sayısı Az mı Çok mu?, Medimagazin, Sayı: 397, (2008).
- T. Ünalan, Nüfus ve Kalkınma Göstergeleri, Ulusal ve Uluslararası Uygulamalar, Türkiye Bilimler Akademisi Raporları, Sayı: 2, 1, Ankara: TÜBİTAK Matbaası, (2003).
- S. Gupta, M. Verhoeven ve E. Tiongson, Does Higher Government Spending Buy Better Results in Education and Health Care, IMF Working Paper, WP/99/21, (1999).
- M.S. Levine, Canonical Analysis and Factor Comparison, USA, Sage Publications, (1977).
- J.Tacq, Multivarate Technique in Social Sciences, Great Britain: Sage Publications, (1999).
- J.Hair, R. Anderson, R. Tahtam ve W. Black, Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice Hall, (1998),
- S. J. Press, Applied Mulivariate Analysis, USA: Robert Krieger Company, (1984).
- B. Tabachnick, L. Fidell, Using Multivariate Statistics, USA, Harper Collins, (1996).
- J. Lattin, J. Carroll ve P.Green, Analyzing Multivariate Data, Canada: Thomson Learning Inc., Kanada, (2003).
- A.Van Den Vollenberg, Redundancy Analysis: An Alternative for Canonical Correlation Analysis, Psychometrika, C:XLII, No:2, Haziran, (1977).
The analysis of the relationship between the socio-economic indicators and the mortality rates with respect to age
Öz
Health criteria, developed in order to determine the health condition of the societies, and to evaluate the quality of the health services, are classified in many different ways such as disease, mortality and fertility rate, etc. In this study, the relationship between socio-economic indicators and the mortality rates with respect to age, which are accepted as the main health criteria of countries‟ population increase, are analysed with canonical correlation analysis for Turkey‟s provinces. In the analysis, the mortality rates with respect to ages are used as dependent variables, socio-economic indicators are used as independent variables.
Anahtar Kelimeler
Mortality rates with respect to ages canonical correlation analysis socio-economic indicators
Kaynakça
- South African Medical Council, (Çevrimiçi) http://www.mrc.ac.za/bod/chapters3.pdf, (Erişim: 16.10.2007)
- J.Benach, Y. Yasui, J. M. Martinez, C. Borrell, M.I. Pasarin ve A. Daponte The geography of the highest mortality areas in Spain: a striking cluster in the soutwestern region of the country, Occupational & Environmental Medicine, 61, 280-281, (2004).
- V.Carstairs, Socioeconomic Factors at Area Level and Their Relationship with Health. In Spatial Epidemiology Methods and Applications, Ed.Elliott P, Wakefield JC, Best NG, Brigss DJ. Oxford: Oxford University Press, (2000).
- H.Frederiksen, Determinants and Consequences of Mortality Trends in Ceylon, Public Health Reports, 76 (8), 659-664, (1961).
- P. Papastergiou, G. Rachiotis, K. Polyzou, C. Zilidis ve C. Hadjichristodoulou, Regional differences in mortality in Greece (1984–2004): The case of Thrace, BMJ Public Health, 8, (297), 1-15, (2008).
- G. F. Anderson, J. Hurst, P. S. Hussey ve M. J. Hughes, Health Spending and Outcomes: Trends in OECD Countries. 1960-1998, Health Affairs, 19 (3), 150-157, (2000).
- I. R. Pacifico, Welfare in the Mediterranean Countries Republic of Turkey, C.A. I. MED. Italy, (2004).
- United Nations, Economic and Social Commission for Western Asia, New York,1-88, (2005).
- World Health Organization, (Çevrimiçi) http://www.who.int, (Erişim: 16.01.2008).
- [10] Denizli Valiliği Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri, (Çevrimiçi) http://www.denizli.gov.tr/valilik/öncelikliyasam/gosterge.doc. 23.10.2007). (Erişim:
- Devlet Planlama Teşkilatı Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) 2005 Yılı Programı Destek Çalışmaları, (2006).
- A. Kumar, L. Ozdamar, International Comparison of Health Care Systems, International Journal of The Computer, The Internet and Management, 12 (3), 81- 95, (2004).
- U. G. Gerdtam, F. A. Sogaard, B. Jonsson, An Econometric Analysis of Health Care Expenditure: A Cross- Section Study of the OECD Countries, Journal of Health Economics, 11 (1), 63-84, (1992).
- N. Zhang, A. Hu ve J. Zheng, Using Data Envelopment Analysis Approach to Estimate the Health Production Efficiencies in China, Frontiers of Economics in China, 2, (1), 1-23, (2007).
- R.Tresserras, J. Canela, J. Alvarez, J. Sentis ve L. Salleras, Infant Mortality, Per Capita Income and Adult Illiteracy: An Ecological Approach, American Journal of Public Health, 82 (3), 435-437, (1992).
- European Communities, The Health Status of the European Union Norrowing the Health Gap, Italy, (Çevrimiçi) http://ec.europa.eu/health/index_en.htm, (2003), (Erişim:16.01.2008).
- E.Karaaslan, Kamu Kesimi Eğitim Harcamalarının Analizi, Maliye Dergisi, Sayı: 149, Mayıs Aralık, (2005).
- J.W Henderson, , Health Economics and Policy, 2.baskı, A.B.D, (2002).
- S.H. Preston, The changing relation between mortality and level of economic development, International Journal of Epidemiology, 36, 484–490, (2007).
- C.S. Akın, Sağlık ve Sağlık harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye‟de Sağlık Sektörü ve Harcamaları, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (2007).
- T. Özlü, Hekim Sayısı Az mı Çok mu?, Medimagazin, Sayı: 397, (2008).
- T. Ünalan, Nüfus ve Kalkınma Göstergeleri, Ulusal ve Uluslararası Uygulamalar, Türkiye Bilimler Akademisi Raporları, Sayı: 2, 1, Ankara: TÜBİTAK Matbaası, (2003).
- S. Gupta, M. Verhoeven ve E. Tiongson, Does Higher Government Spending Buy Better Results in Education and Health Care, IMF Working Paper, WP/99/21, (1999).
- M.S. Levine, Canonical Analysis and Factor Comparison, USA, Sage Publications, (1977).
- J.Tacq, Multivarate Technique in Social Sciences, Great Britain: Sage Publications, (1999).
- J.Hair, R. Anderson, R. Tahtam ve W. Black, Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice Hall, (1998),
- S. J. Press, Applied Mulivariate Analysis, USA: Robert Krieger Company, (1984).
- B. Tabachnick, L. Fidell, Using Multivariate Statistics, USA, Harper Collins, (1996).
- J. Lattin, J. Carroll ve P.Green, Analyzing Multivariate Data, Canada: Thomson Learning Inc., Kanada, (2003).
- A.Van Den Vollenberg, Redundancy Analysis: An Alternative for Canonical Correlation Analysis, Psychometrika, C:XLII, No:2, Haziran, (1977).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Aralık 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Cilt: 38 Sayı: 2 |
