Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Reel Getirileri Arasındaki Zamanla Değişen Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği

Fatih Demir

doi:10.21076/vizyoner.881129

Araştırma Makalesi

Time Varying Causality Relationship between Economic Confidence Index and Real Returns of Financial Investment Instruments: The Case of Turkey

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 31, 734 - 751, 20.08.2021

Fatih Demir

https://doi.org/10.21076/vizyoner.881129

Cited By: 2

Öz

The study aims to examine the causal relationship between investor sentiment and financial investment instruments. Economic Confidence Index (EGE) representing investor sentiment, deposits, stocks, exchange rate (dollar/TL and Euro/TL), gold and government domestic debt securities (DIBS) real returns are used as financial investment instruments. Data cover the period 2007-2020 and are monthly frequency. Hacker and Hatemi-J (2012) according to bootstrap causality test findings, the EGE is only the cause of DIBS return. Based on this, it can be said that the EGE is not a leading indicator. Also, causal relationships are found from stock, exchange rate and DIBS returns to the EGE. In addition, the bootstrap causality test, which changes over time based on the rolling windows approach, is applied, based on the idea that there may be changes in causality relationships between variables during the data period. As a result of the evaluations, causal relations between the EGE and the returns of financial investment instruments arise during periods when confidence in the economy follows a negative view.

Anahtar Kelimeler

Economic Confidence Index, Stock Market, Exchange Rate, Gold, Causality Test

Kaynakça

Akkuş, H. T. ve Zeren, F. (2019). Tüketici güven endeksi ve Katılım-30 İslami hisse senedi endeksi arasındaki saklı ilişkinin araştırılması: Türkiye örneği. Third Sector Social Economic Review, 54(1), 53-70.
Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de Tüketici Güveni ve Döviz Kuru İlişkisi. TESAM Akademi, 7(1), 231-248.
Aytekin, İ. (2020). Döviz kuru sanayi üretimi ve ekonomik güven arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 322-330.
Baker, M. ve Wurgler, J. (2006). Investor sentiment and the cross‐section of stock returns. The Journal of Finance, 61(4), 1645-1680.
Baker, M. ve Wurgler, J. (2007). Investor sentiment in the stock market. Journal of Economic Perspectives, 21(2), 129-152.
Barışık, S. ve Dursun, E. (2020). Türkiye’de ekonomik güven endeksi ile altın fiyatları ve döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 6(23), 370-384.
Baş, G. ve Kara, M. (2020). The nexus between exchange rate and consumer confidence: A case of Turkey. International Journal of Social Science Research, 9(2), 170-179.
Baştürk, M. F. (2019). Tüketici güven endeksi ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 177, 145-159.
Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016, October). Tüketici güven endeksi ile makro değişkenler arasındaki ilişki. International Congress on Politic, Economic and Social Studies, No. 1, İstanbul.
Beşiktaşlı, D. K. ve Cihangir, Ç. K. (2020). Tüketici güven endeksinin finansal piyasalara ve makroekonomik yapıya etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 54-67.
Chen, S. S. (2011). Lack of consumer confidence and stock returns. Journal of Empirical Finance, 18(2), 225-236.
Çelik, S., Aslanoğlu, E. ve Deniz, P. (2010). The relationship between consumer confidence and financial market variables in Turkey during the global crisis. 30. Annual Meeting of The Middle East Economic Association, Allied Social Science Associations, Atlanta, GA, January 3-6, 2010.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072.
Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614.
Gökalp, B. T. (2019). Hisse senedi getirileri ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişki: Diyagonal VECH modeli üzerinden bir değerlendirme. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 139-150.
Görmüş, Ş. ve Güneş, S. (2010). Consumer confidence, stock prices and exchange rates: The case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114.
Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
Granger, C. W. ve Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Baltagi, Badi H. A (Ed.), Companion of Theoretical Econometrics, 557-61.
Güngör, S. (2019). Ekonomik Güven endeksi ve finansal yatırım araçları getirileri arasındaki nedensellik ilişkisi: 2007-2017 döneminde ABD doları ve altın getirileri örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-39.
Gürgür, T. ve Kılınç, Z. (2015). What drives the consumer confidence in Turkey? (No. 1517). Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
Hacker, S. ve Hatemi‐J, A. (2012). A bootstrap test for causality with endogenous lag length choice: theory and application in finance. Journal of Economic Studies, 39(2), 144-160.
Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
He, Z. ve Maekawa, K. (2001). On spurious Granger causality. Economics Letters, 73(3), 307-313.
Hsu, C. C., Lin, H. Y. ve Wu, J. Y. (2011). Consumer confidence and stock markets: The panel causality evidence. International Journal of Economics and Finance, 3(6), 91-98.
İskenderoğlu, Ö. ve Akdağ, S. (2017). Finansal hizmetler güven endeksinin geçerliliğinin incelenmesi: Türkiye örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 625-633.
Jansen, W. J. ve Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98.
Kandır, S. Y. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230.
Kaya, L. (2020). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier fonksiyonları yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608.
Kaygısız, A. D. (2019). Türkiye’de tüketici ve reel kesim güven endeksi ile seçilmiş makro değişkenler arasındaki ilişki: 2010-2018, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17, 314-332.
Korkmaz, T. ve Çevik, E. (2009). Reel kesim güven endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37.
Küçükçaylı, F. M. ve Akıncı, G. Y. (2018). Tüketici güveninin makroekonomik belirleyicileri: bir zaman serisi analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 459-472.
Nowzohour, L. ve Stracca, L. (2020). More than a feeling: confidence, uncertainty, and macroeconomic fluctuations. Journal of Economic Surveys, 34(4), 691-726.
Olgaç, S. ve Temizel, F. (2008). Yatırımcı duyarlılığı hisse senedi getirileri ilişkisi: Türkiye örneği. TISK Akademi, 3(6).
Otoo, M. (1999). Consumer sentiment and the stock market. (Working Paper) Federal Reserve Board Finance and Discussion Series.
Özakarlı, H. ve Küçüksille, E. (2020). Çeşitli finansal değişkenler ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 46-54.
Özpinar, Ö. ve Özman, H. (2017, May). Türkiye-ABD güven endekslerinin kavramsal çerçevesindeki farklılıklar ve kur-endeks ilişkisi, V. Anadolu International Conference in Economics Bildiriler Kitabı, 11-13 Mayıs 2017, Eskişehir, 1-30.
Salhin, A., Sherif, M. ve Jones, E. (2016). Managerial sentiment, consumer confidence and sector returns. International Review of Financial Analysis, 47, 24-38.
Sarı, S. S. ve Ilgın, K. S. (2018). Makroekonomik Faktörler ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Congress on Political, Economic and Social Studies, 394-402.
Schwarz, G. (1978). Estimating the dimension of a model. Annals of Statistics, 6(2), 461-464.
Tekin, B. ve Cengiz, S. (2018). Pay senedi piyasası ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ve eşbütünleşme ilişkileri: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Social and Humanities Sciences Reseach, 5(29), 3837-3847.
Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
TÜİK (2021). Ekonomik güven endeksinde yapılan ana revizyona ilişkin metodolojik doküman. Erişim adresi: https://www.tuik.gov.tr/indir/metodolojikDokumanlar/ege_metod_tr_2021_01.pdf, (29.01.2021).

Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Reel Getirileri Arasındaki Zamanla Değişen Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 31, 734 - 751, 20.08.2021

Fatih Demir

https://doi.org/10.21076/vizyoner.881129

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma yatırımcı duyarlılığı ve finansal yatırım araçları arasındaki nedensellik ilişkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Yatırımcı duyarlılığını temsilen ekonomik güven endeksi (EGE), finansal yatırım araçları olarak mevduat, hisse senedi, döviz (Dolar/TL ve Avro/TL), altın ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) reel getirileri kullanılmıştır. Veriler 2007-2020 dönemini kapsamakta ve aylık frekanslıdır. Hacker ve Hatemi-J (2012) bootstrap nedensellik testi bulgularına göre EGE sadece DİBS getirisinin nedenidir. Buradan hareketle EGE’nin bir öncü gösterge niteliği taşımadığı söylenebilir. Ayrıca hisse senedi, döviz ve DİBS getirilerinden EGE’ye doğru nedensellik ilişkisine rastlanmıştır. Ek olarak, veri dönemi boyunca değişkenler arası nedensellik ilişkilerinde değişiklikler olabileceği düşüncesinden hareketle kayan pencereler yaklaşımına dayalı zamanla değişen bootstrap nedensellik testi uygulanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda ekonomiye olan güvenin olumsuz seyir izlediği dönemlerde EGE ve finansal yatırım araçları getirileri arasında nedensellik ilişkileri ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Güven Endeksi, Hisse Senedi Piyasası, Döviz Kuru, Altın, Nedensellik Testi

Kaynakça

Akkuş, H. T. ve Zeren, F. (2019). Tüketici güven endeksi ve Katılım-30 İslami hisse senedi endeksi arasındaki saklı ilişkinin araştırılması: Türkiye örneği. Third Sector Social Economic Review, 54(1), 53-70.
Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de Tüketici Güveni ve Döviz Kuru İlişkisi. TESAM Akademi, 7(1), 231-248.
Aytekin, İ. (2020). Döviz kuru sanayi üretimi ve ekonomik güven arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 322-330.
Baker, M. ve Wurgler, J. (2006). Investor sentiment and the cross‐section of stock returns. The Journal of Finance, 61(4), 1645-1680.
Baker, M. ve Wurgler, J. (2007). Investor sentiment in the stock market. Journal of Economic Perspectives, 21(2), 129-152.
Barışık, S. ve Dursun, E. (2020). Türkiye’de ekonomik güven endeksi ile altın fiyatları ve döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 6(23), 370-384.
Baş, G. ve Kara, M. (2020). The nexus between exchange rate and consumer confidence: A case of Turkey. International Journal of Social Science Research, 9(2), 170-179.
Baştürk, M. F. (2019). Tüketici güven endeksi ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 177, 145-159.
Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016, October). Tüketici güven endeksi ile makro değişkenler arasındaki ilişki. International Congress on Politic, Economic and Social Studies, No. 1, İstanbul.
Beşiktaşlı, D. K. ve Cihangir, Ç. K. (2020). Tüketici güven endeksinin finansal piyasalara ve makroekonomik yapıya etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 54-67.
Chen, S. S. (2011). Lack of consumer confidence and stock returns. Journal of Empirical Finance, 18(2), 225-236.
Çelik, S., Aslanoğlu, E. ve Deniz, P. (2010). The relationship between consumer confidence and financial market variables in Turkey during the global crisis. 30. Annual Meeting of The Middle East Economic Association, Allied Social Science Associations, Atlanta, GA, January 3-6, 2010.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072.
Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614.
Gökalp, B. T. (2019). Hisse senedi getirileri ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişki: Diyagonal VECH modeli üzerinden bir değerlendirme. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 139-150.
Görmüş, Ş. ve Güneş, S. (2010). Consumer confidence, stock prices and exchange rates: The case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114.
Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
Granger, C. W. ve Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Baltagi, Badi H. A (Ed.), Companion of Theoretical Econometrics, 557-61.
Güngör, S. (2019). Ekonomik Güven endeksi ve finansal yatırım araçları getirileri arasındaki nedensellik ilişkisi: 2007-2017 döneminde ABD doları ve altın getirileri örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-39.
Gürgür, T. ve Kılınç, Z. (2015). What drives the consumer confidence in Turkey? (No. 1517). Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
Hacker, S. ve Hatemi‐J, A. (2012). A bootstrap test for causality with endogenous lag length choice: theory and application in finance. Journal of Economic Studies, 39(2), 144-160.
Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
He, Z. ve Maekawa, K. (2001). On spurious Granger causality. Economics Letters, 73(3), 307-313.
Hsu, C. C., Lin, H. Y. ve Wu, J. Y. (2011). Consumer confidence and stock markets: The panel causality evidence. International Journal of Economics and Finance, 3(6), 91-98.
İskenderoğlu, Ö. ve Akdağ, S. (2017). Finansal hizmetler güven endeksinin geçerliliğinin incelenmesi: Türkiye örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 625-633.
Jansen, W. J. ve Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98.
Kandır, S. Y. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230.
Kaya, L. (2020). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier fonksiyonları yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608.
Kaygısız, A. D. (2019). Türkiye’de tüketici ve reel kesim güven endeksi ile seçilmiş makro değişkenler arasındaki ilişki: 2010-2018, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17, 314-332.
Korkmaz, T. ve Çevik, E. (2009). Reel kesim güven endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37.
Küçükçaylı, F. M. ve Akıncı, G. Y. (2018). Tüketici güveninin makroekonomik belirleyicileri: bir zaman serisi analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 459-472.
Nowzohour, L. ve Stracca, L. (2020). More than a feeling: confidence, uncertainty, and macroeconomic fluctuations. Journal of Economic Surveys, 34(4), 691-726.
Olgaç, S. ve Temizel, F. (2008). Yatırımcı duyarlılığı hisse senedi getirileri ilişkisi: Türkiye örneği. TISK Akademi, 3(6).
Otoo, M. (1999). Consumer sentiment and the stock market. (Working Paper) Federal Reserve Board Finance and Discussion Series.
Özakarlı, H. ve Küçüksille, E. (2020). Çeşitli finansal değişkenler ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 46-54.
Özpinar, Ö. ve Özman, H. (2017, May). Türkiye-ABD güven endekslerinin kavramsal çerçevesindeki farklılıklar ve kur-endeks ilişkisi, V. Anadolu International Conference in Economics Bildiriler Kitabı, 11-13 Mayıs 2017, Eskişehir, 1-30.
Salhin, A., Sherif, M. ve Jones, E. (2016). Managerial sentiment, consumer confidence and sector returns. International Review of Financial Analysis, 47, 24-38.
Sarı, S. S. ve Ilgın, K. S. (2018). Makroekonomik Faktörler ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Congress on Political, Economic and Social Studies, 394-402.
Schwarz, G. (1978). Estimating the dimension of a model. Annals of Statistics, 6(2), 461-464.
Tekin, B. ve Cengiz, S. (2018). Pay senedi piyasası ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ve eşbütünleşme ilişkileri: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Social and Humanities Sciences Reseach, 5(29), 3837-3847.
Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
TÜİK (2021). Ekonomik güven endeksinde yapılan ana revizyona ilişkin metodolojik doküman. Erişim adresi: https://www.tuik.gov.tr/indir/metodolojikDokumanlar/ege_metod_tr_2021_01.pdf, (29.01.2021).

Toplam 44 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ekonomi, Finans
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Fatih Demir 0000-0002-6787-3960
Yayımlanma Tarihi	20 Ağustos 2021
Gönderilme Tarihi	16 Şubat 2021
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2021 Cilt: 12 Sayı: 31

Kaynak Göster

APA	Demir, F. (2021). Ekonomik Güven Endeksi ve Finansal Yatırım Araçları Reel Getirileri Arasındaki Zamanla Değişen Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(31), 734-751. https://doi.org/10.21076/vizyoner.881129