PDF

Bu çalışmada muayenehane açılış yeri seçiminde etkili olan faktörlerin analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemiyle önem düzeylerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırmanın karar mekanizmalarında muayenehane çalıştıran diş hekimleri bulunmaktadır. Karar vericilerden muayenehane açılış sürecinde etkili olan faktörlerin, alınan kararlardaki etkilerine ait göreceli olarak değerler vermeleri istenmiştir. Yeni bir muayenehane açma sürecinde ilk adım, doğru yer seçimi olarak düşünülmüştür. Seçim yapma aşamasında birden çok kriterin hesaplanması gerektiğinden, çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP seçilmiştir. Bu yöntem için uzman görüşmeleri ve literatür taramaları sonucunda sayısal veriler gerekmektedir. Muayenehane açma sürecinde, birçok faktör etkili olduğu için hatalarla sık karşılaşılmaktadır. Hataların minimuma indirgenmesinin amaçlandığı bu çalışma ile etkili olan faktörlerin ağırlıklandırılması hedeflenmiştir. Araştırma için farklı illerde bulunan ve kendi muayenehanesini işleten diş hekimlerinden görüş alınmıştır. Diş hekimlerinin muayenehane açma süreçlerinde dikkate aldıkları kriterler 4 ana başlık altında toplanmış, AHP yöntemine göre ikili karşılaştırmaları yapılmış, ikili karşılaştırmaların sonuçlarına tutarlılık testi uygulanmıştır. Tutarlılık testi olumsuz sonuçlanan uzman görüşleri analize dâhil edilmemiştir. Toplanan veriler, AHP kullanılarak işlenmiş ve farklı bakış açıları için karar verme sürecindeki göreceli ağırlıklar hesaplanmıştır.

Analitik Hiyerarşi Prosesi, Çok Kriterli Karar Verme, Muayenehane Yeri Seçimi

• Aladağ, Zerrin, Alkan, Atakan, Güler, Ezgi ve Özdin, Yasemin (2018), “Akademik Birimlerin Veri Zarflama Analizi ve Promethee Yöntemleri ile Performans Değerlendirmesi : Kocaeli Üniversitesi Örneği”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 34(1), ss. 1–13.
• Aydın, Özlem (2009), “Bulanık AHP ile Ankara için Hastane Yer Seçimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1982), ss. 87–104.
• Badri, Masood A. (1999), “Combining the Analytic Hierarchy Process and Goal Programming for Global Facility Location-Allocation Problem”, International Journal of Production Economics, 62(3), ss. 237–248.
• Daǧdeviren, Metin, Akay, Diyar ve Kurt, Mustafa (2004), “İş Deǧerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2), ss. 131–138.
• Güner, Mücella (2003), “Analitik Hiyerarşi Yönteminin Fason İşletme Seçiminde Kullanılması”, Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 4(3), ss. 1–6.
• İnce, Özgür, Bedir, Neşet ve Eren, Tamer (2016), “Hastane Kuruluş Yeri Seçimi Probleminin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Modellenmesi: Tuzla İlçesi Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), ss. 8–21.
• Kargı, Vesile Sinem Arıkan (2015), “Yöneticilerin Fasoncu Seçim Kararında Analitik Hiyerarşi Süreç Modeli”, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Kayhan, Gonca (2010), “İnsan Kaynakları Performans Değerlendirmesinde Bulanık AHP/ Bulanık TOPSIS ile Hibrit Bir Yapının Oluşturulması ve Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Kazançoğlu, Yiğit (2008), “Lojistik Yönetimi Sürecinde Tedarikçi Seçimi ve Performans Değerlendirilmesinin Yöneylem Araştırması Teknikleri ile Gerçekleştirilmesi: AHP (Analitik Hiyerarşik Süreç) ve DEA (Veri Zarflama Analizi)”, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İzmir.
• Kuruüzüm, Ayşe ve Atsan, Nuray (2001), “Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (1), ss. 83–105.
• Lee, S. K., Mogi, G., Shin, S. C. ve Kim, J. W. (2007), “An AHP/DEA Hybrid Model for Measuring the Relative Efficiency of Energy Efficiency Technologies”, IEEM 2007: International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management, ss. 55–59.
• MacCarthy, B. L. ve Atthirawong, W. (2003), “Factors Affecting Location Decisions in International Operations-A Delphi Study”, International Journal of Operations and Production Management, C. 23/7-8, ss. 794-818.
• Mohamed Riyazh Khan, A., Prasad, P. N. ve Rajamanoharane, S. (2012), “Service Quality Performance Measurement Management in Corporate Hospitals Using Analytical Hierarchy Process”, International Journal of Manufacturing Technology and Management, 26(1–4), ss. 196–212.
• Myers, James H. ve Alpert, Mark I. (1968), “Determinant Buying Attitudes: Meaning and Measurement”, Marketing Management, 6(2), ss. 13-20.
• Önder, Güler, Aybas, Meryem ve Önder, Emrah (2014), “Hemşirelerin Stres Seviyesine Etki Eden Faktörlerin Öncelik Sırasının Çok Kriterli Karar Verme Tekniği ile Belirlenmesi”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), ss. 21–35.
• Öztürk, Serap Pelin (2010), “OECD Ülkelerinin Ar-Ge Etkinliklerinin VZA/AHP Sıralı Metodu ile Belirlenmesi”, Gazi üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Roper-Lowe, G. C. ve Sharp, J. A. (1990), “The Analytic Hierarchy Process and Its Application to an Information Technology Decision”, The Journal of the Operational Research Society, 41(1), ss. 49–59.
• Saaty, Thomas L. (1986), “Axiomatic Foundation of the Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 32(7), ss. 841–855.
• Saaty, Thomas L. (1990a), “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 48, ss. 9–26.
• Saaty, Thomas L. (1990b), “Physics As a Decision Theory”, European Journal of Operational Research, 48(1), ss. 98–104.
• Şahin, Tezcan, Ocak, Saffet ve Top, Mehmet (2019), “Analytic Hierarchy Process for Hospital Site Selection”, Health Policy and Technology, 8(1), ss. 42–50.
• Taş, Cemre, Bedir, Neşet, Eren, Tamer, Alağaş, Hacı Mehmet, Çetin, Suna (2018), “AHP-TOPSIS Yöntemleri Entegrasyonu ile Poliklinik Değerlendirilmesi: Ankara’da Bir Uygulama”, Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(1), ss. 1–17.
• Timor, Mehpare (2011), “Analitik Hiyerarşi Prosesi”, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Ünver, Cansu (2010), “Tedarikçi Seçimine Bulanık AHP Yaklaşımı Ve Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Yöneylem Araştırması Bilim Dalı, İstanbul.
• Vahidnia, Mohammad H.., Alesheikh, Ali A. ve Alimohammadi, Abbas (2009), “Hospital Site Selection Using Fuzzy AHP and Its Derivatives”, Journal of Environmental Management, 90(10), ss. 3048–3056.
• Vargas, Luis G. (1990), “An Overview of The Analytic Hierarchy Process and Its Applications”, European Journal of Operational Research, 48(1), ss. 2–8.
• Wind, Yoram ve Saaty, Thomas L. (1980), “Marketing Applications of the Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 26(7), ss. 641–658.
• Wu, Cheng-Ru, Lin, Chin-Tsai ve Chen, Huang-Chu (2007), “Optimal Selection of Location for Taiwanese Hospitals to Ensure a Competitive Advantage by Using the Analytic Hierarchy Process and Sensitivity Analysis”, Building and Environment, 42(3), ss. 1431–1444.
• Zahedi, Fatemeh (1986), “The Analytic Hierarchy Process-A Survey of the Method and Its Applications”, Interfaces, 16(4), ss. 96–108.