Sağlık harcamaları ve bu harcamalardan etkilenen demografik göstergeler, beşeri sermayeye olan katkılarından ötürü, ekonomik gelişmişliği etkileyen ve bunun açıklanmasında önemli olan parametreler olarak kabul edilmektedirler. Türkiye’de son yıllarda başlatılan sağlıkta reform ve sağlıkta dönüşüm programları, sağlık göstergeleri ile demografik göstergelerin iyileştiğine işaret etmektedir. Bu yüzden karşılaştırmalı bir durum tespitinin yapılması önem arz etmektedir.

Bu çalışma, daha önce incelenmeyen Türkiye’nin de içinde olduğu D-8 grubu ülkeleri örneğinde, sağlık harcama çeşitleri ve bazı önemli demografik göstergeler açısından bir karşılaştırma yapmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, seçilmiş bazı yıllar için ilgili literatürün kullandığı sağlık ve demografik göstergeler aracılığıyla ve betimsel olarak bir karşılaştırma yapılmaktadır. Sonuç olarak Türkiye’nin, genel olarak D-8 ülkelerinden daha iyi ve grup ortalamasının bir hayli üstünde değerlere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca sağlık harcamalarının demografik göstergeleri olumlu etkilediği sonucuna ulaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Sağlık Harcama Çeşitleri, Demografik Göstergeler, D-8 Ülkeleri

• Akın, A. ve Ersoy, K.. (2012). 2050'ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Sağlık Sistemine Bakış. TÜSİAD, Yayın No: TÜSİAD-T/2012-11/533.
• Alptekin, N. ve Yeşilaydın, G.. (2015). OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergelerine Göre Bulanık Kümeleme Analizi İle Sınıflandırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7/4, 137-155.
• Arslanhan, S.. (2010). Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor?. TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) Değerlendirme Notu, Temmuz.
• Atasever, M.. (2014). Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi. Bakanlık yayın no: 983.
• Balçık, P. Y. ve Nangır, Ö. F., (2016). Avrupa ve Türkiye’de sağlık insan gücü ve sağlık teknolojileri, Ankara Med J, 16 (1): 90-97.
• Başol, E. ve Işık, A.. (2015). Türkiye’de Sağlık Politikalarında Güncel Gelişmeler: Sağlıkta Dönüşüm Programından Günümüze Bazı Değerlendirme ve Öneriler. IAAOJ (International Anatolia Academic Online Journal), Social Science (Sosyal Bilimler Dergisi), 2/2, 1-26.
• Boz, C. ve Sur, H.. (2016). Avrupa Birliği Üyesi ve Adaya Ülkelerin Sağlık Harcamaları Açısından Benzerlik ve Farklılık Analizi. Sosyal Güvence Dergisi, 5/9, 23-46.
• Carrin, G., James, C. ve Evans, D.. (2005). Achieving Universal Health Coverage: Developing The Health Financing System. Technical Briefs for Policy Makers, No:1, World Health Organization, Geneva.
• Çelik, Y.. (2011). Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1/1, 62-81.
• Daştan, İ. ve Çetinkaya, V.. (2015). OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5/1, 104-134.
• Ersöz, F.. (2008). Türkiye ile OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi. İstatistikçiler Dergisi, 2, 95-104.
• Ersöz, F., (2009). OECD’ye Üye Ülkelerin Seçilmiş Sağlık Göstergelerinin Kümeleme ve Ayırma Analizi İle Karşılaştırılması, Türkiye Klinikleri J Med Sci, 29/6, 1650-1659.
• Ertaş, S. A. ve Atik, H.. (2016a). Kalkınma Göstergeleri Bakımından Türkiye’nin Avrupa Birliği Ülkeleri Arasındaki Yeri: İstatistiksel Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz-Aralık, 48, 199-218.
• Ertaş, S. A. ve Atik, H.. (2016b). Kalkınma Göstergeleri Bakımından Türkiye’nin OECD Ülkeleri Arasındaki Yeri: İstatistiksel Bir Analiz. Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy), 2/5, 13-24.
• Hayran, O.. (1998). “Sağlık Hizmetleri”. Sağlık Hizmetleri El Kitabı (Editör: Osman HAYRAN ve Haydar SUR), Yüce Yayım, Çevik Matbaası, Nobel Tıp Kitapevleri, (15-32), 450 s.
• Hoşgör, Ş. ve Tansel, A., (2010). 2050’ye Doğru Nüfus ve Bilim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemlerine Yansımalar, Yayın no: TÜSİAD-T/2010/11/505.
• Khanolkar, V., Khan S. A. ve Gamba, M.. (2016). An Insight On Health Care Expenditure. https://www.usi.edu/media/3654761/Insight-on-Health-Care-1 pdf Erişim Tarihi: 18.06.2016.
• Koç, E.. (2014). Refah Devleti Anlayışı Çerçevesinde Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamaları. SESSION, International Conference On Eurasian Economies 2014, ss 1-8.
• Köksal, S. S., Sipahioğlu, N. T, Yurtsever, E. ve Vehid, S.. (2016). Temel Sağlık Düzeyi Göstergeleri Açısından Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkeleri. TJFM&PC (Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care), 10/4, 205-212.
• Öz, B., Taban, S. ve Kar, M.. (2009). Kümeleme Analizi İle Türkiye ve AB Ülkelerinin Beşeri Sermaye Göstergeleri Açısından Karşılaştırılması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10/1, 1-30.
• SAĞLIK BAKANLIĞI. (2006). Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları Hane Halkı Sağlık Harcamaları 2002-2003. T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Bakanlık yayın No: 691, HM Yayın no: Sb-HM-2005/09, Ankara.
• Savaşan, F. ve Çetintaş, H.. (2009). Kamu Sağlık-Eğitim Harcamaları ve Büyüme. 24. Türkiye Maliye Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Devletin Değişen Rolü Bağlamında Türkiye’de Kamu Harcamalarının Sektörel Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, ss 193-212, 19-23 Mayıs 2009, Antalya.
• Sığırlı, D., Ediz, B., Cangür, Ş., Ercan, İ. ve Kan, İ.. (2006). Türkiye ve Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerin Sağlık Düzeyi Ölçütlerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi İle İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13/2, 81-85.
• Sonğur, C.. (2016). Sağlık Göstergelerine Göre Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Ülkelerinin Kümeleme Analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi (SGD), 6/1, 197-224.
• Şahingöz, T. ve Şahingöz, S.. (2012). Demografik ve Bazı Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’nin Dünyadaki Durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1/1, 1-11.
• WDI (World Development Indicators). (2017). The World Bank. World Development Indicators, World Databank, http://databank.worldbank.org/data/home.aspx Erişim Tarihi: 28.07.2017.
• Uçan, O. ve Atay, S.. (2016). Türkiye’de Sağlık Harcamaları ve Büyüme Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9/3, 215-222.
• Vehid, S.. (2000). Temel Demografik ve Sağlık Düzeyi Ölçütleri Açısından Türkiye İle Avrupa Birliği’ne (AB) Üye Ülkelerin Karşılaştırılması. Cerrahpaşa Tıp Dergisi, 31/2, 100-106.
• WHO (World Health Organization).. (2002). Funding Health Care: Options For Europe (Ed; Mossialos E, Dixon A, Figueras J, Kutzin J). European Observatory On Health Care Systems Series, Open University Press: Buckingham, Philadelphia.
• WHO (World Health Organization).. (2015). 2015 Global Reference List Of 100 Core Health Indicators.
• Xu, K., Evans, D. B., Kawabata, K., Zeramdini, R., Klavus, J. ve Murray, C. J. L.. (2003). Household Catastrophic Health Expenditure: A Multicountry Analysis. The Lancet 2003, July, 362, 111-117.
• Xu, K., Evans, D. Carrin, G. ve Aguilar-Rivera, A.M.. (2005). Designing Health Financing Systems To Reduce Catastrophic Health Expenditure. Technical Briefs For Policy-Makers, Number: 2, World Health Organization, Geneva.
• Yalçın, A. Z. ve Çakmak, F.. (2016). Türkiye’de Kamu Sağlık Harcamalarının İnsani Gelişim Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Dergisi, 30/4, 705-723.
• Yardımcıoğlu, F.. (2012). OECD Ülkelerinde Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir İncelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/2, 27-47.
• Yaylalı, M. ve Lebe, F.. (2011). Beşeri Sermaye İle İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ. B.F. Dergisi, XXX / I, 23-51.